Aleksander Kamiński był profesorem nauk humanistycznych, pedagogiem i harcmistrzem. Ideowy przywódca Szarych Szeregów, współtwórca metodyki harcerskiej, a przede wszystkim autor książki „Kamienie na szaniec”.
Urodził się 28 stycznia 1903 roku w Warszawie, ale dzieciństwo i wczesną młodość spędził na Ukrainie. W 1905 roku rodzice przenieśli się do Kijowa, w którym Aleksander ukończył szkołę powszechną. W kolejnych latach przeniósł się do Rostowa oraz do Humania, gdzie był uczniem polskiej szkoły średniej. Jego ojciec zmarł w 1911 roku, co postawiło rodzinę w trudnej sytuacji finansowej, więc od najmłodszych lat był zmuszony zarabiać na życie i wspomagać swoją pracą matkę. W wieku 13 lat pracował jako goniec w banku. W 1918 roku wstąpił do drużyny harcerskiej w Humaniu, która nosiła imię Tadeusza Kościuszki.
W roku 1921 powrócił do kraju i zamieszkał w Warszawie. W mieście urodzenia zdał maturę i przystąpił do nauki na Uniwersytecie Warszawskim. Studiował historię i archeologię na Wydziale Filozoficznym. Po uzyskaniu tytułu magistra w 1928 roku rozpoczął pracę jako nauczyciel historii w gimnazjum. Równolegle do edukacji szkolnej i akademickiej rozwijała się jego pasja do harcerstwa, którą rozwijał w kolejnych hufcach i drużynach. Po ukończeniu studiów wyższych wybrany został komendantem Mazowieckiej Chorągwi Harcerzy.
W okresie międzywojennym działał w Związku Harcerstwa Polskiego. Był współtwórcą metodyki zuchowej oraz prowadził działalność publicystyczną. Pisał książki i felietony, które dotyczyły zagadnień wychowawczych i harcerskich. Współpracował z czasopismami „Płomyk”, „Małe pisemko” oraz „Iskry”. Do wybuchu wojny pełnił funkcję instruktora w Ośrodku Harcerskim znajdującym się pod miejscowością Skoczów. Był też kierownikiem Wydziału Kształcenia Starszyzny Harcerskiej w Głównej Kwaterze ZHP oraz uczestniczył w zagranicznych zlotach.
Powrócił do Warszawy, gdy wybuchła druga wojna światowa. W stolicy zaangażował się w działalność Kwatery Pogotowia Harcerzy, a po kapitulacji miasta działał na rzecz sierot i uchodźców w ramach Komitetu Samopomocy Społecznej. To z jego inicjatywy podjęto starania mające na celu utworzenie podziemnego harcerstwa, czyli Szarych Szeregów. Uczestnicząc w konspiracji rozpoczął też działania dla Służby Zwycięstwu Polski oraz zainicjował powstanie „Biuletynu Informacyjnego”. Był to główny organ prasowy Komendy Głównej Armii Krajowej, a Aleksander Kamiński redaktorem naczelnym tego wydawanego co tydzień czasopisma. Na łamach tygodnika pisał artykuły pod różnymi pseudonimami.
Kamiński był także założycielem Organizacji Małego Sabotażu Wawer, której koncepcję i sposób funkcjonowania wyłożył w artykule „Mały sabotaż”. Taka forma prowadzenia konspiracji sprowadzała się do kolportażu ulotek, rozpylania gazu w kinach czy wybijania szyb w witrynach sklepowych. W tym czasie powstały także jego najważniejsze dzieła, które również opisywały działalność organizacji Wawer – w 1942 roku napisał „Wielką grę”, a w 1943 roku „Kamienie na szaniec”. Ciągle pozostawał redaktorem naczelnym „Biuletynu Informacyjnego”, dla którego udzielał się do czasu upadku powstania warszawskiego. Z chwilą klęski zawiesił swoją działalność w podziemiu.
W okresie powojennym rozpoczął działalność pedagogiczną i naukową. Od maja 1945 roku do 1950 pracował na Uniwersytecie Łódzkim jako asystent w katedrach pedagogiki społecznej i pedagogiki ogólnej. W roku 1947 uzyskał tytuł naukowy doktora filozofii. W 1949 roku zmuszono go do wycofania się z harcerstwa z przyczyn ideologicznych, a w kolejnym roku usunięto go z Uniwersytetu Łódzkiego. W 1951 roku wycofano jego utwory z bibliotek, a jego twórczość objęto cenzurą. Urząd Bezpieczeństwa prowadził działania operacyjne przeciwko Kamińskiemu, które zakończyły się w 1956 roku.
W 1956 roku doszło do przemian politycznych w Polsce Ludowej i nastała odwilż. Kamiński powrócił do łask i mógł ponownie zająć się harcerstwem. Został przewodniczącym Naczelnej Rady Harcerskiej, ale po upływie półtora roku wycofał się ze względu na próbę ideologicznego podporządkowania harcerstwa przez komunistów. Powrócił do pracy wykładowcy akademickiego na Uniwersytecie Łódzkim, gdzie objął Katedrę Pedagogiki Społecznej. Habilitował się w 1959 roku, a w 1969 roku został profesorem nadzwyczajnym.
Kamiński przeszedł na emeryturę w 1973 roku i przeprowadził się do Warszawy, w której mieszkał już do śmierci. Zmarł 15 marca 1978 roku i został pochowany na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach.
Zobacz również: