117 lat temu, 5 września 1905 roku, podpisany został traktat z Portsmouth.

Do rozmów pokojowych pomiędzy stronami wojny doprowadziły Stany Zjednoczone, Wielka Brytania i Francja, bojąc się osłabienia Rosji względem Europy i wzmocnienia Japonii na Dalekim Wschodzie. W kwietniu 1905 Japonia zwróciła się do prezydenta Stanów Zjednoczonych Teodora Roosevelta z prośbą o pośrednictwo. Rząd carski dopiero po rozbiciu eskadry rosyjskiej pod Cuszimą i rozgorzeniu rewolucji w kraju przyjął propozycje rozmów pokojowych.

W zawartym układzie pokojowym Rosja zgodziła się na prawo Japonii do dzierżawy Półwyspu Liaotuńskiego wraz z Port Arturem i portem Dalian, Południowomandżurskiej Linii Kolejowej od Port Artura do Chanchuana, południowej części wyspy Sachalin (do 50 równoleżnika). Rosja uznawała Koreę za strefę wpływów Japonii. Obydwie strony zgodziły się na wycofanie wojsk z Mandżurii, a Japonia zobowiązała się do eksploatacji Południowomandżurskiej Linii Kolejowej tylko w celach handlowych i do niefortyfikowania wyspy Sachalin.

Traktat pokojowy ze strony Rosji podpisał przewodniczący Komitetu Ministrów Siergiej Witte i ambasador w Stanach Zjednoczonych Roman Rozen, a ze strony Japonii minister spraw zagranicznych Jutarō Komura i przedstawiciel Japonii w Stanach Zjednoczonych Kogorō Takahira. Za swój udział w mediacjach pomiędzy Rosją a Japonią prezydent Roosevelt otrzymał w 1906 roku Pokojową Nagrodę Nobla.

Zobacz również: