Polscy zesłańcy na Syberii w okresie zaborczym nieraz potrafili podczas spędzania swojego wyroku robić niezwykłe kariery oraz dokonywać istotnych dla historii nauki odkryć. Jednym z takich zesłańców był Benedykt Dybowski.

Urodził się w 1833 roku w Adamarynie (ob. Dubrowa, obwód miński Białorusi), po ukończeniu gimnazjum w Mińsku studiował bardzo szeroki zakres nauk (medycyna, paleontologia, botanika) na uczelniach w Dorpacie, Wrocławiu i Berlinie, gdzie w 1860 roku uzyskał tytuł doktora i zapoznał się z teorią darwinowską.

Aresztowany przez Rosjan w związku z manifestacją w wileńskiej katedrze, z tego powodu władze austriackie nie zatwierdziły objęcia przez niego katedry zoologii na UJ. Dybowski miał swój czynny udział w przygotowaniach do powstania styczniowego jako komisarz Rządu Narodowego na Litwę, przez co w 1864 roku został uwięziony w Cytadeli Warszawskiej. Wstawiennictwo niemieckich zoologów oraz samego Bismarcka spowodowało zamianę kary śmierci na dwunastoletnie zesłanie.

Działalność badawczą rozpoczął gdy tylko znalazł się na Syberii. Wraz z towarzyszem niedoli, Wincentym Godlewskim, kolekcjonował materiały faunistyczne w okolicy Czyty, badał jezioro Bajkał i jego faunę oraz odbył ekspedycję naukową na Kamczatkę.

Do kraju powrócił w 1883 roku, obejmując katedrę zoologii na uniwersytecie we Lwowie. Tam też zmarł w 1930 roku i spoczywa na Cmentarzu Łyczakowskim, na tzw. górce powstańców styczniowych.

Zobacz również: