Dokument znany jako protokół besarabski podpisany został w Paryżu 28 października 1920 roku – 102 lata temu.

Na początku tego roku, podczas posiedzenia alianckiej komisji pokojowej, zapadła decyzja o uznaniu przyłączenia Besarabii do Rumunii. Komisja zobowiązała jednak Rumunię do akceptacji umowy o ochronie mniejszości narodowych. Region ten był realnie częścią państwa rumuńskiego jeszcze od końca 1918 roku za sprawą interwencji i besarabskiej Rady Kraju.

4 października tekst protokołu (wraz z kompletująca go umową ekonomiczną) przedstawiono rumuńskiej delegacji rządowej. Ostateczne jego brzmienie uformowało się w wyniku rozmów ministra spraw zagranicznych Rumunii Take Ionescu w Londynie i Paryżu. Dokument został podpisany 28 października przez ministra Ionescu oraz przedstawicieli Francji, Wielkiej Brytanii, Włoch oraz (w późniejszym terminie) Japonii.

Odtąd za północną granicę Królestwa Rumunii prawnie uznawano linię biegnącą wzdłuż prawego brzegu Dniestru – od punktu, w którym przecina on granicę między Bukowiną a Besarabią sprzed 1914 roku, do jego ujścia do Morza Czarnego.

Ententa zastrzegła przy tym, że protokół będzie musiał zostać skonsultowany z Rosją gdy na jej czele stanie rząd uznawany przez Ententę. Rządy Rosji Sowieckiej oraz Ukraińskiej SRS złożyły 1 listopada protest przeciwko podpisaniu protokołu, gdyż nie uwzględniał on ich stanowiska w sprawie.

Zobacz również: