108 lat temu, 19 grudnia 1914 roku, polski ochotniczy Legion Zachodni został w Krakowie przeorganizowany w I Brygadę Legionów Polskich.

Legion powstał tamże pod koniec sierpnia tego roku, na samym początku I wojny światowej. Z inicjatywą jego utworzenia, równolegle z Legionem Wschodnim we Lwowie, wystąpił do austriackich władz wojskowych Naczelny Komitet Narodowy – reprezentacja polskich środowisk politycznych. Formacje te miały być jednostkami złożonymi z Polaków, działającymi w ramach armii Austro-Węgier przeciwko Rosji.

Szeregi Legionu zapełnili członkowie galicyjskich formacji paramilitarnych – Związku Strzeleckiego, Polskich Drużyn Strzeleckich oraz Związku Drużyn Podhalańskich. Wcześniej, jeszcze przed powstaniem NKN, polskie formacje organizował Józef Piłsudski w ramach Związku Walki Czynnej. Owocem jego starań była samodzielna I Kompania Kadrowa, która od pierwszych dni wojny działała po rosyjskiej stronie granicy, na Kielecczyźnie.

Jej osiągnięcia jednak nie zadowalały Austriaków i dali Piłsudskiemu wybór – albo podporządkuje się pod krakowski NKN i Kompania zostanie włączona do Legionu (co dało by początek 1 Pułkowi Piechoty), albo podległe mu jednostki zostaną rozwiązane. Aby nie wypaść z polityczno-wojennej gry Komendant przystał na pierwsze rozwiązanie.

Jego żołnierze nadal jednak aktywnie walczyli na froncie przeciwko armii rosyjskiej, staczając bitwy pod Laskami, Anielinem i Krzywo płotami. Po tej ostatniej 1 Pułk został przeniesiony do Krakowa i rozbudowany do I Brygady.

Zobacz również: