207 lat temu, 1 grudnia 1815 roku, generał Józef Zajączek został mianowany przez Aleksandra I na pierwszego namiestnika Kongresówki.

Urodzony w 1752 roku w Kamieńcu Podolskim Zajączek służbę wojskową zaczął w wieku 16 lat. Uczestniczył w konfederacji barskiej. Po jej upadku wraz z częścią towarzyszy broni (m.in. Kazimierzem Pułaskim) walczyli na Bałkanach przeciwko Rosji w jej wojnie z Turcją. Po powrocie do kraju dosłużył się stopnia pułkownika i został adiutantem hetmana Franciszka Ksawerego Branickiego. Będąc posłem na sejm od 1784 roku postulował zwiększenie liczebności wojsk Rzeczypospolitej.

Po wejściu w skład Sejmu Czteroletniego porzucił prorosyjskiego Branickiego i objął stanowisko reformatorsko-patriotyczne, należał do środowiska jakobinów polskich, szczególnie zabiegał o interesy oraz prawa chłopów i wojska. W randze już generała-majora wyróżnił się w bitwie pod Zieleńcami oraz w czasie insurekcji kościuszkowskiej.

Przeszedł na służbę francuską, uczestniczył we wszystkich kampaniach napoleońskich, od Egiptu, przez wojnę Księstwa Warszawskiego z Austrii, aż po Berezynę, gdzie dowodząc korpusem stracił prawą nogę i dostał się do niewoli. Kawaler Virtuti Militari, jego nazwisko widnieje na paryskim Łuku Tryumfalnym.

Jako namiestnik Królestwa Polskiego był uległy wobec władz carskich oraz wielkiego księcia Konstantego. Gdy zmarł w lipcu 1826 roku w pałacu Namiestnikowskim car Mikołaj I polecił ogłosić trzy dni żałoby narodowej.

Zobacz również: