313 lat temu, 20 października 1709 roku, August II zawarł z carem Piotrem I pierwszy traktat toruński.
Było to jedno z wydarzeń polskiej wojny domowej lat 1704-06. W serii krwawych bitew wielkiej wojny północnej, w 1702 roku Szwecji Karola XII udało się rozbić wojska polsko-litewskie i objąć kontrolę nad niemal całą Rzeczpospolitą.
Szlachecka opozycja wobec Augusta II uznała do za okazję do zawiązania zbrojnej konfederacji w Warszawie i ogłoszenia aktu detronizacji monarchy. Następujący po tym sejm elekcyjny, odbywający się pod nadzorem wojsk szwedzkich, wybrał Stanisława Leszczyńskiego na następnego władcę Rzeczypospolitej.
August II odpowiedział na to konfederacją sandomierskiej oraz ogłoszeniem pospolitego ruszenia w celu obrony swojej legalnej władzy. Zawarł także sojusz z Carstwem Rosyjskim. Sandomierzanom udało się odbić Warszawę, ale już po zaledwie dwóch miesiącach August II musiał uciekać do Saksonii.
Pod szwedzką groźbą podbicia także Elektoratu, August de iure zrzekł się korony polskiej. Dopiero po druzgoczącej klęsce w bitwie pod Połtawą (1709) Szwedzi wraz ze stronnikami Leszczyńskiego wycofali się z Rzeczypospolitej.
Pozwoliło to wrócić Augustowi do kraju i podpisać pierwszy traktatu w Toruniu – car zobowiązał się utrzymać go swoją potęgą na tronie polskim, udzielać wsparcia militarnego, „jak iść mu zawsze na rękę w Rzeczypospolitej Polskiej dobrem usługami.”
Zobacz również: