8 grudnia 1831 roku, 191 lat temu, Joachim Lelewel stanął na czele powołanego w Paryżu trzy dni wcześniej Komitetu Narodowego Polskiego.

Ta emigracyjna organizacja polityczna powstała niedługo po klęsce powstania listopadowego w środowisku Wielkiej Emigracji. Reprezentowała liczne wówczas nurty polskiego republikanizmu, przez co utrzymywała także kontakty ze swoimi francuskimi odpowiednikami, którzy finansowali Komitet. Głównym celem Komitetu było zbrojne wywalczenie niepodległego państwa polskiego w granicach sprzed okresu rozbiorów, zakładał on również ustrój republikański państwa oraz równość obywatelską, likwidację pańszczyzny oraz uwłaszczenie chłopów.

Miało to być osiągnięte poprzez kolejne powstanie, tym razem już ogólnonarodowe, będącego częścią wielkiej europejskiej rewolucji. KNP został jednak zamknięty w grudni 1832 roku przez francuskie służby porządkowe, a jego działacze podzielili się.

Przy Lelewelu pozostał dawny pułkownik Wojska Polskiego Józef Zaliwski, który miał dowodzić siłami powstańczymi. W celu zorganizowania wyprawy do Królestwa i Galicji, krótko po zamknięciu KNP, założyli tajny komitet „Zemsta Ludu”.

Niewielkie oddziały partyzanckie dostały się na ziemie polskie wiosną następnego roku, jednak z powodu niezbyt przemyślanych działań powstańcy zostali szybko wykryci i aresztowani przez policję rosyjską i austriacką. Po tej porażce Zaliwski przez kilkanaście lat był więziony przez Austriaków, po wyjściu na wolność w 1848 powrócił do Paryża, gdzie też zmarł.

Zobacz również: