7 grudnia 1753 roku, 269 lat temu, książę Janusz Sanguszko dokonał nielegalnego podziału należącego do niego ordynacji Ostrogskich, co w Rzeczypospolitej wywołało aferę polityczną.

Ordynacja powstała na początku XVII wieku, wyniku niejednokrotnego naruszenia praw dziedzicznych w 1750 roku jej siódmym właścicielem został Janusz Sanguszko, książę i generał piechoty koronnej. Ordynacja składała się wówczas z 568 wsi oraz 21 miast. Książę Sanguszko popadł jednak w ogromne długi, postanowił je więc spłacić poprzez podzielenie ordynacji i przekazanie jej swoim wierzycielom.

Wśród nich znajdowały się rody Czartoryskich i Poniatowskich (słynna Familia) oraz Potockich. Czartoryscy zgodzili się na taką formę spłaty zobowiązań, gdyż wzmocniło by to ich pozycję wobec dworu królewskiego, którego łaski utracili w wyniku zbyt samodzielnej polityki narzucania reform. Podkopałoby to także pozycję Potockich, konkurentów Familii.

Podział ordynacji wzbudził masowe oburzenie wśród szlachty w całej Rzeczypospolitej, gdyż tego typu zabieg był wbrew prawu. W ordynacjach stacjonowały wojska państwowe utrzymywane ze środków ordynata, co oznaczało że Sanguszko uchylał się od łożenia na publiczną armię.

Wielu polityków oraz szlachciców w efekcie odsunęło się od Czartoryskich, co jak na ironię spowodowało zbliżenie się rodu Potockich do dworu królewskiego. W obronie podziału ordynacji Familia zerwała sejm 1754 roku, kasatę zatwierdzono dopiero za panowania Stanisława Augusta Poniatowskiego.

Zobacz również: