Jedyna polska elekcja vivente rege

You are currently viewing Jedyna polska elekcja vivente rege
Muzeum Narodowe w Krakowie; www.zbiory.mnk.pl ;MNK I-21;;fot. Anna Olchawska Karol Kowalik

Zygmunt II August wybrany został na króla polskiego w elekcji in vivente rege na sejmie piotrkowskim 18 grudnia 1529 roku – 493 lata temu.

„In vivente rege” to łaciński zwrot, który można przetłumaczyć jako „za życia króla”. Oznacza to obsadzenie tronu nowym monarchą jeszcze w trakcie życia poprzedniego. Zazwyczaj tego typu zabiegi odbywały się na wniosek samych panujących monarchów, gdyż był to sposób zabezpieczenia dziedziczenia władzy w państwie przez dynastię.

Nie była to bynajmniej praktyka skrajna w Europie, w XI-wiecznej Francji przez długotrwałe stosowanie tej metody monarchia elekcyjna przekształciła się w dziedziczną, także cesarze Rzeszy Niemieckiej z niektórych dynastii korzystali z tej praktyki kilkanaście razy. W Polsce monarchia elekcyjna obowiązywała od śmierci Władysława III Warneńczyka w 1444 roku.

Do elekcji in vivente rege Zygmunta Augusta nakłonili posłów sejmu walnego w Piotrkowie jego rodzice, czyli król Zygmunt Stary oraz królowa Bona. Propozycja ta uzyskała akceptację zgromadzenia i królewicz Zygmunt został koronowany w lutym 1530 roku, osiemnaście lat przed śmiercią swojego ojca i poprzednika.

Społeczność szlachecka wyraziła jednak obawy, iż był to precedens do uczynienia elekcyjnego tronu Polski urzędem dziedzicznym Jagiellonów, więc Zygmunt Stary na sejmie koronacyjnym swojego syna zapewnił, iż następca Zygmunta II Augusta zostanie wybrany zgodnie z prawem oraz tradycyjnymi zasadami.

Zobacz również: