29 maja 1861 roku w Paryżu zmarł Joachim Lelewel, polski historyk, działacz niepodległościowy, poliglota. Był profesorem Uniwersytetu Wileńskiego, działał na emigracji, jest autorem słów „za wolność naszą i waszą. Jednocześnie Lelewel pozostaje postacią różnie ocenianą przez historyków.

Joachim Lelewel urodził się 22 marca 1786 roku w Warszawie. Był m. in. założycielem „Tygodnika Wileńskiego”, w którym debiutował Adam Mickiewicz. Na jego wykłady na Uniwersytecie Wileńskim przychodziły tłumy słuchaczy. Historyk stanął również na czele Towarzystwa Patriotycznego, założonego podczas Powstania Listopadowego, a będącego radykalnym odłamem obozu powstańczego. To jemu przypisuje się hasło „za wolność naszą i waszą”trafiło na liczne sztandary. Po upadku powstania Lelewel wyemigrował do Francji. Niewątpliwie był on wybitnym historykiem, który znacząco przyczynił się do rozwoju polskiej historiografii.

Przez wielu uważany jest również za zasłużonego działacza niepodległościowego, popierającego dodatkowo radykalny nurt działań. Jednocześnie część historyków zarzuca mu, że świetnie agitował i zachęcał do walki o wolną Rzeczpospolitą, ale jednocześnie nie brał odpowiedzialności za swoje słowa.

Dyskusję na ten temat możesz posłuchać w audycji Polskiego Radia.