84 lata temu, 29 listopada 1939 roku, w okupowanym Oświęcimiu Niemcy przystąpili do wyburzenia miejscowej Wielkiej Synagogi.

Stojąca na ul. Żydowskiej (ob. Berka Joselewicza) Wielka Synagoga postała na przełomie lat 60. i 70. XIX wieku w miejscu starej synagogi, zniszczone podczas pożaru miasta w 1863 roku. Pod koniec stulecia została przebudowana w stylu neoromańsko-neogotyckim, uczęszczali do niej przede wszystkim przedstawiciele postępowej inteligencji i elit spośród społeczności żydowskiej  – przedsiębiorcy, urzędnicy, prawnicy, lekarze itp.

Wielka Synagoga była pierwszym w Oświęcimiu budynkiem, w którym zainstalowano elektryczne oświetlenie. Była symbolem reprezentacyjnym gminy żydowskiej, jej okazały gmach odznaczał się na panoramie miasta. Niemcy doszczętnie ją zdewastowali już na samym początku okupacji. Dwa lata później usunęli jej zgliszcza w celu wykorzystania terenu na budowę schronów przeciwlotniczych.

Oświęcimska Wielka Synagoga nie została odbudowana po wojnie. Teren na którym znajdowała się świątynia pozostawiono pustym, dopiero w 2019 roku otwarto tam Park Pamięci Wielkiej Synagogi.

W roku 2004 podczas badań archeologicznych na dawnym miejscu synagogi odnaleziono tzw. skarb oświęcimski – ponad 400 przedmiotów z wyposażenia świątyni, zakopanych tam jesienią 1939 roku. Według różnych relacji zwoje Tory z synagogi ukryte są gdzieś na oświęcimskim cmentarzu żydowskim.

Zobacz również: