4 kwietnia 1794 roku doszło do symbolicznego, dla insurekcji kościuszkowskiej, starcia zbrojnego pod Racławicami zakończonego zwycięstwem sił polskich pod dowództwem naczelnika Tadeusza Kościuszki. Bitwa miała ogromne znaczenie dla morale powstańców w początkowym okresie powstania.

Tadeusz Kościuszko został ogłoszony Najwyższym Naczelnikiem Siły Zbrojnej Narodowej 24 marca 1794 roku na krakowskim rynku. Naczelnik powstania podjął decyzję o marszu na stolicę, a do swojej dyspozycji miał około 4200 żołnierzy. Jednocześnie w kierunku Krakowa zmierzała armia rosyjska generała Tormasowa. Pomimo przewagi liczebnej powstańców zdecydował się on na atak.

W czasie bitwy szczególnie zasłużyły się oddziały kosynierów – chłopów uzbrojonych w kosy. Wykazali się oni niesamowitym męstwem, swoją odwagą kompletnie zaskoczyli wroga doprowadzając go do paniki. Szczególnie wykazał się oddział dowodzony przez chłopa Wojciecha Bartosa, który swoją czapką zasłonił nieprzyjacielską armatę. Za ten bohaterski czyn został mianowany chorążym i otrzymał nowe nazwisko – Głowacki.

Bitwa pod Racławicami okazała się zwycięstwem taktycznym, które nie zostało wykorzystane w odpowiedni sposób pod względem operacyjnym. Miało jednak ogromne znaczenie dla świadomości powstańców, w sposób widoczny zwiększyło morale uczestników i zachęciło do dalszej walki.