189 lat temu, 11 września 1833 roku, weszła w życie ustawa regulująca ustrój prawny Wolnego Miasta Krakowa.
Ogłoszona została uroczyście w rocznicę proklamacji pierwszej konstytucji Wolnego Miasta z 1818 roku. Zmiana konstytucji została na władzach austriackich wymuszona przez powstanie listopadowe, szeroko popierane przez obywateli krakowskich. Wielu młodych mężczyzn przyłączyło się do powstania, a wycofanie się oddziałów Wojska Polskiego z Królestwa przez Kraków posłużyło za casus objęcia Wolnego Miasta okupacją rosyjską.
Projekt nowej ustawy zasadniczej, powstały pod koniec 1832 roku, zawierał zmienioną definicję neutralności Wolnego Miasta, pozwalającą na bardzo szeroką interpretację. Obsadzenie funkcji prezesa Senatu miało się odtąd odbywać za zatwierdzeniem mocarstw zaborczych, za to częstotliwość zwoływania Zgromadzenia Reprezentantów obniżono z corocznej na raz na trzy lata. Zniesiono także jawność obrad oraz tajność głosowań, wolność druku nie była już zagwarantowana przez konstytucję.
W 1837 roku nowy statut Zgromadzenia Reprezentantów odebrał Zgromadzeniu prawo wybierania senatorów, prezesa Senatu i urzędników sądowych. Stopniowo wciąż poszerzano uprawnienia Konferencji Rezydentów, nadano jej chociażby prawo do odrzucania kandydatur na urząd senatora.
Podsumowując, konstytucja z 1833 roku miała na celu wzmocnienie kontroli zaborców nad samorządnością krakowską. Przestała obowiązywać wraz z przyłączeniem Wolnego Miasta do Austrii w 1846 roku.
Zobacz również: