Kresy coraz bliższe [Studio Wschód 21.06.2016]

Już na początku lipca, w pierwszych dniach wakacji, ponad 1000 wolontariuszy przystąpi do akcji „Mogiłę pradziada ocal od zapomnienia”, by ratować zapomniane polskie nekropolie na Kresach. W ostatnich dniach przed wyprawą do krainy przodków, młodzież oraz ich opiekunowie pilnie przygotowują się do tego niezwykłego przedsięwzięcia.

O przygotowaniach do akcji traktuje najnowszy odcinek programu Studio Wschód, który został wyemitowany 21 czerwca na antenie TVP3 Wrocław (powtórka następnego dnia, w środę o godz. 21.15). W reportażu również o kresowych miejscowościach, w których znajdują się polskie cmentarze oraz pozostali nasi rodacy, wierni Rzeczpospolitej, jej kulturze i historii. Kamera Studia Wschód zawitała do Hałuszczyńców, Podwołoczysk, Kaczanówki, Rokitnej oraz Rarańczy.

Hałuszczyńce to historyczna osada położona na obrzeżach woj. tarnopolskiego. Niegdyś zamieszkiwana była głównie przez Polaków, dziś pozostała ich tylko garstka. Nad wsią góruje stara polska nekropolia, które niszczeje jednak od lat. Cały czas funkcjonuje również kościół, który przetrwał nawet niespokojne czasy sowieckie. Nasi rodacy z tych rejonów wspominają m. in. księdza Bronisława Mireckiego, który pomimo zakazu sprawowania posługi, jaki nałożyły na niego ówczesne władze, odprawiał msze po domach, udzielał chrztów, komunii, ślubów i odwiedzał potrzebujących. Na jego pogrzebie w 1986 roku w Hałuszczyńcach zebrały się wielkie tłumy.

– Ojczyzna jest jedna i to jest Polska. A Hałuszczyńce są jej częścią, małą ojczyzną – mówiła mieszkanka wsi Nela Tofel.

Lokalnej społeczności bardzo imponuje to, że rodacy z Rzeczpospolitej nie zapominają o ziemiach swoich przodków i przyjeżdżają na Kresy, by porządkować zapomniane cmentarze. Taki wysiłek od 2010 roku podejmują właśnie wolontariusze akcji „Mogiłę pradziada ocal od zapomnienia”.


Oglądaj odcinek w Internecie


Młodzież z Polski pojawi się m. in. w Podwołoczyskach nad Zbruczem, gdzie żyje jeszcze wielu rodaków. Pielęgnują oni pamiątki po swoich przodkach. Nie udało się uratować neogotyckiego kościoła, który na polecenie władz sowieckich został zburzony w 1965 roku. Makiety przedstawiające tę unikatową świątynię do dzisiaj zdobią centrum miasta. W ostatnim czasie zdecydowano się odsłonić ukryty w zaroślach zabytkowy cmentarz. Z pomocą pośpieszą mu uczniowie Szkoły Społecznej w Kłodzku. Przychylni takiej inicjatywie są tutejsze władze.

– Nie ma tutaj takiego rodu, żeby nie było Polaków. Macie do kogo przyjechać i będzie bardzo przyjemnie, że dotrą tutaj dzieci – opowiada Jerzy Mokryj, historyk z Podwołoczysk.

Po raz pierwszy wolontariusze pojawią się w Kaczanówce, koło Skałatu. Większość mieszkańców tej polskiej niegdyś wsi wyjechała po wojnie na Dolny Śląsk, do Giebułtowa. Dzisiaj ich wnukowie z zespołu szkół w Mirsku przygotowują się do odwiedzenia ziemi pradziadów. Czeka na nich najstarsza w okolicy Polka, 102 letnia Petronela Mydło. Nasza rodaczka z niecierpliwością czeka na młodzież, która już w lipcu przyjedzie do Kaczanówki.

We wsi zachował się rzymsko-katolicki kościół, wybudowany pod koniec XVIII wieku i najstarszy na ziemi skałackiej polski cmentarz. Kilkaset zabytkowych pomników, pochylonych i zmurszałych, tonie w zaroślach. Tutejsi nie potrafią zadbać o mogiły.

W Rokitnej na Bukowinie w ubiegłym roku powstał pomnik z okazji setnej rocznicy słynnej szarży polskich Ułanów. Wybudowali go Polacy we współpracy z lokalnymi patriotami. Z kolei na zabytkowym cmentarzu w historycznej Rarańczy spoczywa wielu naszych rodaków. O mogiły zatroszczą się uczniowie i nauczyciele Gimnazjum w Jaworzynie Śląskiej, którzy uratowali już wiele nekropolii na Ukrainie.

– Jak ja mogę wyjechać? Zostawić tę ziemię, tych zmarłych którzy tutaj leżą? Czy raz mogę kąsek chleba białego jeść i nie myśleć o tym? Chyba nie. I dlatego ja jestem na tej ziemi, ale w sercu zawsze mam swoją ojczyznę – Polskę  – mówi Anna Hryńczuk z Towarzystwa Kultury Polskiej im. Adama Mickiewicza w Czerniowcach.

Więcej w najnowszym odcinku Studia Wschód…

Najnowszy odcinek programu Studio Wschód, pt. „Kresy coraz bliższe” został wyemitowany 21 czerwca o godz. 18 na antenie TVP3 Wrocław. Powtórka dzień później (w środę 22 czerwca) na tym samym kanale o godz. 21.15. Odcinek jest dostępny również w Internecie, a można go obejrzeć tutaj. Przypominamy ponadto, że reportaże Studia Wschód, można oglądać także w środy o godz. 18.25 na TVP Polonia.

Lista pozostałych odcinków dostępna jest tutaj (wraz z opisami poszczególnych reportaży).
Czytaj również:

Spis 110 kresowych miejscowości, w których będziemy porządkować polskie cmentarze

Lista wpłat w ramach akcji „złotówka” (już ponad 200 dolnośląskich szkół i organizacji wsparło finansowo porządkowanie mogił)