12 grudnia 1835 roku, 187 lat temu, w Londynie w wyniku rozłamu w Towarzystwie Demokratycznym Polskim powstały Gromady Ludu Polskiego, których głównym działaczem był Stanisław Worcell.

Wchodzący w skład TDP chłopi-weterani powstania listopadowego utworzyli w ramach Towarzystwa dwie sekcje, które dokonały oddzielenia się, co dało początek skrajnie demokratycznym Gromadom Humań, Praga i Grudziądz. Ich nazwy były symboliczne, nawiązując do rzezi Humania, rzezi Pragi oraz internowania przez Prusaków władz powstańczych w Grudziądzu.

Przyczyną rozłamu były odmienne zdania co do kwestii własnościowych. Radykałowie opowiadali się przeciwko koncepcji własności dziedzicznej oraz mechanizmom kapitalizmu, nazywając je „próżniactwem i eksploatacją”. Nie zadowalały postulaty uwłaszczeniowe TDP, według nich nowa odrodzona Polska winna funkcjonować bez jakichkolwiek przywilejów majątkowych, w oparciu o wspólność posiadania.

Gromady głosiły także poglądy socjalistyczne pod kątem polityczno-społecznym (pełne uspołecznienie środków produkcji, odrzucenie uwłaszczenia na rzecz własności wspólnej), które zadziwiająco przeplatały się z hasłami religijnymi oraz mistycznymi. Opowiadały się za państwem polskim w granicach przedrozbiorowym, które miałoby zostać wyzwolone na drodze walki zbrojnej całego ludu i samopomocą wśród polskiej emigracji.

GLP blisko związane były z tzw. czartystami, czyli angielskim środowiskiem rewolucjonistów. Straciły swoje znaczenie na początku lat 40., gdy w ich szeregach narastać tendencje religijne. Ruch przestał istnieć w 1846 roku.

Zobacz również: