Uniwersytet Stefana Batorego w Wilnie, trzecia najstarsza uczelnia na ziemiach polskich oraz jeden z najstarszych uniwersytetów w tej części Europy, został zamknięty przez władzę litewską 15 grudnia 1939 roku, 83 lata temu.

Na mocy traktatu z października tego roku, Republika Litewska anektowała przekazaną jej przez ZSRS Wileńszczyznę, zajętą przez Armię Czerwoną po jej wkroczeniu do Polski w czasie kampanii wrześniowej. Litwini rozpoczęli szereg zmian i reform wynikających ze zmiany przynależności terytorialnej.

Wprowadzono przymusowo wymianę złotówki na lity po niekorzystnym dla Polaków kursie, ograniczono ich prawa obywatelskie, odmówiono im wypłaty świadczeń socjalnych. Rozpoczęła się lituanizacja przestrzeni społecznej, organizacje nielitewskie były masowo zamykane, w najważniejszych kościołach wileńskich wprowadzono język litewski jako liturgiczny.

Podobnie było z urzędami, zakładami pracy i oświatą – ci którzy nie znali języka litewskiego, byli usuwani ze stanowisk. Mimo to Polacy pod rządami litewskimi mieli bardzo szeroki zakres swobody kulturowej, wydawano polskojęzyczne gazety, w kinach wyświetlano polskie filmy, działały polskie teatry.

Nie obyło się jednak bez licznych strajków, protestów i powstawania struktur konspiracyjnych. Dotyczyło to szczególnie lituanizacji oraz przeniesienia stolicy Republiki do Wilna. Sytuacja na Wileńszczyźnie zaostrzyła się po lecie 1940 roku, gdy obszar został anektowany przez Związek Sowiecki.

Zobacz również: