Dekret Józefa Piłsudskiego, dowódcy naczelnego wojsk polskich, powołujący urząd Naczelnika Państwa jako najwyższego organu władzy reprezentacyjnej Rzeczypospolitej, został ogłoszony 22 listopada 1918 roku – 104 lata temu.

Nazwa urzędu wprost nawiązywała do funkcji Tadeusza Kościuszki podczas insurekcji w 1794 roku. Piłsudski sam objął to stanowisko, początkowo w trybie tymczasowym, a po zatwierdzeniu go na tym stanowisku przez sejm w lutym 1919 roku jako pełnoprawny Naczelnik Państwa. Dekret ten faktycznie wprowadzał ustrój republikański w odrodzonej Polsce.

Urząd Naczelnika Państwa był najwyższym stanowiskiem władzy cywilnej i wojskowej w państwie. Był Naczelnym Dowódcą Wojsk Polskich, jego zadaniem był powoływanie premiera rządu oraz jego ministrów, jego podpisu wymagały wszystkie projekty ustawodawcze. Był to więc urząd, którego podstawowe uprawnienia odpowiadały głowie państwa w formie prezydenta. Po uformowaniu się Sejmu Ustawodawczego w lutym 1919 roku, Piłsudski złożył pełnię władzy na ego ręce, lecz parlamentarzyści powierzyli mu dalsze pełnienie tej funkcji na prawach Małej Konstytucji.

Po przyjęciu nowej Konstytucji w marcu 1921 roku, Naczelnik Państwa miał nadal pełnić swe prawa i obowiązki do czasu wyboru Prezydenta RP. 11 grudnia 1922 roku na urząd ten zaprzysiężony został Gabriel Narutowicz. Zgodnie z prawem, Józef Piłsudski złożył władzę Naczelnika na jego ręce trzy dni później.

Zobacz również: