102 lata temu, 5 lipca 1920 roku, w belgijskim Spa odbyła się konferencja pomiędzy państwami Ententy a Polską, Czechosłowacją i Niemcami.

Dotyczyła przede wszystkim niemieckich opóźnień w wykonywaniu postanowień traktatu wersalskiego – zwłoka w rozbrojeniu i spłatach reparacji wojennych. W tej kwestii ustalono, że 1 stycznia 1921 będzie dniem ostatecznym na rozbrojenie wojsk niemieckich oraz określono wysokość miesięcznych dostaw węgla z Niemiec, jako reparacje wojenne na rzecz państw Ententy.

Na konferencji obecny był premier Władysław Grabski, który prosił o pośrednictwo państw zachodnich w rokowaniach z bolszewikami, przed którymi cofało się wówczas Wojsko Polskie.

Grabski zgodził się na zainicjowanie rozejmu z bolszewikami i wycofanie polskich wojsk na linię Curzona, w Galicji Wschodniej obie armie miały utworzyć strefę neutralną, a Wilno miało zostać oddane Litwie. Dodatkowo polski premier przystał na niekorzystne decyzje w sprawie podziału Śląska Cieszyńskiego, Orawy i Spisza oraz kontroli nad Gdańskiem. Zgoda na te ustępstwa dawała Grabskiemu obietnice skierowania do Warszawy misji wojskowo-dyplomatycznej Ententy i dostawy amunicji z Zachodu, jeśli Rosja Sowiecka nie zgodzi się na rozejm.

Naczelnik Państwa Józef Piłsudski był od początku przeciwny misji Grabskiego, gdyż
w interesach państw Ententy nie widział żadnych zadowalających rozwiązań dla Polski. Klęska Władysława Grabskiego w Spa stała się przyczyną dymisji jego rządu (24 lipca 1920)
i powołania rządu obrony narodowej pod kierownictwem Wincentego Witosa.

Zobacz również: