21 grudnia 1944 roku, 78 lat temu, generał Leopold Okulicki ps. „Niedźwiadek” mianowany został komendantem AK na całym obszarze przedwojennego państwa polskiego.

Stanowisko to realnie pełnił od października tego roku, gdy po upadku powstania generał Bór-Komorowski wyznaczył go na swojego następcę. Ogłoszono to drogą radiową Okręgom AK, lecz rząd londyński zwlekał z zatwierdzeniem decyzji. Okulicki wraz z grupą oficerów opuścił zdewastowaną Warszawę wśród cywili, uciekł z niemieckiego obozu przejściowego i trafił do Kielc.

Był przeciwny kontynuowaniu Akcji „Burza” oraz łagodnej polityce premiera Mikołajczyka wobec Sowietów, przez co znalazł się w opozycji do rządu emigracyjnego. Trzeźwo ocenił sytuację w której znalazło się polskie podziemie na początku 1945 roku, gdy sowiecka ofensywa ruszyła z linii Wisły na zachód.

Aby nie dawać Armii Czerwonej i NKWD pretekstu do agresji wobec struktur państwa podziemnego, za zgodą Naczelnego Wodza i rządu rozwiązał w styczniu Armię Krajową. Jednocześnie polecił jej żołnierzom pozostanie w konspiracji, kontynuując działalność w ramach organizacji NIE, zmierzającej do ponownego uzyskania przez Polskę pełnej niepodległości od obu okupantów.

Został przez to podstępem aresztowany wraz z 15 innymi działaczami Polskiego Państwa Podziemnego. Na procesie w Moskwie odmówił adwokata i bronił się sam. Oficjalnie zmarł pod koniec 1946 roku na atak serca w moskiewskim więzieniu.

Zobacz również: