80 lat temu, 14 października 1942 roku, frakcja banderowska Organizacji Ukraińskich Nacjonalistów sformowała swoje zbrojne ramię – Ukraińską Powstańczą Armię.

Ta ludobójcza formacja zbrojna współodpowiedzialna była za zamordowanie co najmniej 120 tys. Polaków na Kresach Południowo-Wschodnich, przede wszystkim cywili – w tym w dużej mierze kobiet i dzieci.

UPA operowała przede wszystkim na Wołyniu oraz w Małopolsce Wschodniej (Galicja, zachodnie Podole). W tym okresie zwalczała polskie samoobrony oraz Armię Krajową. Niekiedy współpracowała z Niemcami, jednak przeważnie wspierali oni raczej polską samoobronę, gdyż rzezie ludności cywilnej na wschodzie negatywnie wpływały na okupacyjne kontyngenty żywności.

Głównym celem UPA było osiągniecie niepodległego odrębnego państwa ukraińskiego w jego etnicznych granicach na drodze walki zbrojnej, Dlatego też banderowcy działali także w powojennych granicach Polski – na Lubelszczyźnie i Podkarpaciu. Wówczas ścierała się głównie z Armią Czerwoną oraz NKWD, okazjonalnie zawierając sojusze z polskim podziemiem antykomunistycznym – zarówno w Polsce, jak i na terenie sowieckiej Ukrainy.

Akcja „Wisła” w roku 1947 radykalnie osłabiła aktywność UPA na terenie Polski. Ostatnie jej oddziały zostały zlikwidowane w ZSRS pod koniec lat 50. Rocznica sformowania UPA była jedną z przesłanek do ustanowienia 14 października Dniem Obrońcy Ojczyzny na Ukrainie w 2014 roku.

Zobacz również: