Xawery Czernicki pochodził z Wileńszczyzny, był kontradmirałem Marynarki Wojennej II Rzeczpospolitej, uczestnik obydwu wojen światowych oraz wojny polsko-bolszewickiej. Został zamordowany w lesie katyńskim w 1940 roku.

Xawery Stanisław Czernicki przyszedł na świat 16 października 1882 roku w rodzinie ziemiańskiej Edwarda i Teresy z Bohuszewiczów. Ojciec Xawerego był uczestnikiem powstania styczniowego.

Swoją karierę związaną z morzem Xawery Czernicki rozpoczął w 1901 roku, gdy po ukończeniu nauki w gimnazjum i zdanej maturze wstąpił na Wydział Budowy Okrętów w Morskiej Szkole Inżynieryjnej w Kronsztadzie. W 1905 roku udało mu się ukończyć naukę w tej szkole. Rozpoczął wówczas praktyki morskie, na które uczęszczał przez rok. Następnie został podporucznikiem Marynarki Wojennej Imperium Rosyjskiego i jako inżynier okrętownictwa pracował w Kronsztadzie do 1908 roku. Był pomocnikiem głównego inżyniera, a wreszcie głównym inżynierem w trakcie budowy pancerników „Sewastopol” i „Pietropawłowsk” w stoczni morskiej w Petersburgu. Podał się do dymisji pod koniec 1918 roku.

Służbę w Marynarce Wojennej II Rzeczpospolitej rozpoczął po zakończeniu I wojny światowej i odrodzeniu się Państwa Polskiego. Wstąpił do nowo utworzonej Marynarki Wojennej w 1919 roku, został komandor porucznikiem i wyznaczono go na szefa Służby Technicznej Flotylli Wiślanej w Modlinie, wkrótce został tam komendantem Portu Wojennego i kierownikiem Wydziału Mechanicznego w Departamencie dla Spraw Morskich. W ciągu kolejnych lat jego kariera rozwijała się i pełnił kolejne funkcje kierownicze w resortach morskich. Koordynował budowę kontrtorpedowców ORP „Burza” i ORP „Wicher”, a także okrętów podwodnych „Wilk”. W marcu 1939 roku został mianowany kontradmiarałem. Był inicjatorem budowy Stoczni Marynarki Wojennej w Gdyni oraz Wydziału Budowy Okrętów w Państwowej Szkole Technicznej w Warszawie.

W momencie, gdy rozpoczęła się II wojna światowa, został ewakuowany kolejno do Pińska, Brodowa i wreszcie do miejscowości Deraźne, gdzie wpadł w ręce wkraczających Sowietów. Razem z innymi wyższymi oficerami wysłano go do Równego, a stamtąd do sowieckich obozów jenieckich w Ostaszkowie, Starobielsku i Kozielsku. Ostatecznie znalazł się w Katyniu, gdzie padł ofiarą zbrodni popełnionej przez NKWD na polskich oficerach i przedstawicielach inteligencji w kwietniu i maju 1940 roku. Jego zwłok nie zidentyfikowano.

W 2007 roku Prezydent Lech Kaczyński awansował go pośmiertnie na wiceadmirała. Obecnie w Marynarce Wojennej służy okręt ORP Xawery Czernicki, który jest jednym z najnowocześniejszych i brał udział w operacjach NATO.

Zobacz również: