Pierwsza nowoczesna reforma rolna w wolnej Polsce

Ustawa o reformie rolnej, regulująca strukturę własności ziemi w II Rzeczypospolitej, została przyjęta przez Sejm 97 lat temu, 28 grudnia 1925 roku.

Kwestia reformy rolnej w okresie odzyskiwania przez Polskę niepodległości była jednym z najbardziej palących problemów w odrodzonym kraju. Głód ziemi był przede wszystkim odczuwalny w byłym zaborze austriackim i rosyjskim, gdzie uwłaszczenie przeprowadzono stosunkowo późno i niezbyt skutecznie.

Na Kresach dochodziła do tego jeszcze kwestia konfliktów o ziemię na tle etnicznym. Od 1917 roku zdarzały się chłopskie napady na dwory, zajmowanie folwarków oraz zaorywanie ich gruntów. Wobec tego rząd lubelski Daszyńskiego zapowiedział upaństwowienie majątków ziemskich i przekazanie ich pod zarząd chłopstwa.

Latem 1919 roku pod naciskiem ludowców Sejm przyjął uchwałę o reformie rolnej, która wyznaczała kierunek dla przyszłych sprawczych aktów prawnych w tej kwestii. Dopiero rok później uchwalono ustawę która realnie rozpoczęła reformę rolną – ziemia państwowa oraz wykupiona od Kościoła i prywatnych właścicieli miała zostać rozparcelowana, przyznana chłopom bezrolnym i małorolnym (szczególnie robotnikom rolnym i weteranom), a jej poprzedni właściciele mieli dostać odszkodowania.

Ustawa ta okazała się jednak sprzeczna z zapisami konstytucji marcowej 1921 roku, więc dopiero po czterech latach udało się ją skorygować i wprowadzić w życie. Do wojny udało się zrealizować jej założenia w prawie 60%.

Zobacz również: