Gabinet rządowy Jędrzeja Moraczewskiego, znany formalnie jako Tymczasowy Rząd Ludowy Republiki Polskiej, powołany został przez Józefa Piłsudskiego 104 lata temu – 17 listopada 1918 roku.

W aspektach prawno-organizacyjnych, była to kontynuacja po prowizorium rządowym Władysława Wróblewskiego, powołanego przez Radę Regencyjną po próbie przewrotu rządu Józefa Świeżyńskiego. Politycznie i ideowo jednak rząd ten miał więcej wspólnego z lubelskim rządem ludowym Daszyńskiego – w jego skład w dużej mierze wchodzili przedstawiciele lewicy, z samym Moraczewskim na czele.

Rząd ten odpowiadał więc za ogłoszenie powszechnego prawa wyborczego, obejmującego także kobiety, unormowanie ośmiogodzinnego dnia pracy, legalizację związków zawodowych i prawa do strajku oraz wprowadzenie ubezpieczeń pracowniczych i inspekcji pracy.

W przedstawionym 20 listopada programie rząd opowiadał się za przebudową państwa i społeczeństwa w duchu idei socjalistycznych, co oznaczało wywłaszczenie wielkich własności ziemskich i nacjonalizację przemysłu.

Rząd Moraczewskiego ustąpił w styczniu 1919 roku za namową Piłsudskiego. Naczelnik Państwa starał się uspokoić sytuację polityczną w odradzającym się państwie, poszukując porozumienia z endecją. Prawica uważała socjalistyczny gabinet Moraczewskiego za zbyt radykalny i wstrzymuje się od formowania regularnego wojska na rzecz milicji ludowej, będącej w istocie lewicową bojówką.

Zobacz również: