9 grudnia 1944 roku, 78 lat temu, w Kaliszu zakończył się proces wielkopolskich działaczy polskiego podziemia.

Zatrzymano ich w marcu tego roku, w czasie gdy Gestapo dokonywało w mieście masowych aresztowań. Wielu ze schwytanych członków Armii Krajowej miało pochodzenie niemieckie, co dla okupanta we włączonej w granice Rzeszy Wielkopolsce było zaskoczeniem i oburzeniem. Wobec tego zdecydowano się urządzić im pokazowy proces przed Trybunałem Ludowym.

Śledztwo w ich sprawie, prowadzone przez łódzkie gestapo, ciągnęło się dziewięć miesięcy. Jego efektem były dwa akty oskarżenia, gdyż Polaków pochodzenia niemieckiego i „czystej krwi” sądzono właściwie osobno. Na rozpoczętym 6 grudnia procesie obecny był Arthur Greiser, gauleiter Kraju Warty. Dziewięć osób uznano winnymi „zdrady narodu niemieckiego” oraz szpiegostwa, co oznaczało dla nich karę śmierci.

Dwie osoby skazano na 10 i 5 lat pozbawienia wolności, a dwie kobiety uniewinniono. Prawo niemieckie przewidywało, ze egzekucja ma odbywać się sto dni po wyroku, lecz zbliżanie się Armii Czerwonej do Kalisza zmusiło Niemców do zignorowania zapisu – 19 stycznia skazani zostali rozstrzelani w pobliżu Skarszewa.

Wiosną tego roku dokonano ekshumacji 56 pomordowanych, lecz tylko 30 spośród nich udało się rozpoznać. Kilka ofiar spoczywa w osobnych grobach na kaliskim cmentarzu ewangelickim, reszta oraz niezidentyfikowani – we wspólnej mogile na cmentarzu w Tyńcu.

Zobacz również: