158 lat temu, 8 listopada 1864 roku, car Aleksander II wydał ukaz kasacyjny, obejmujący klasztory katolickie w Królestwie Polskim.

Autorem dekretu był dyrektor Spraw Wewnętrznych i Oświecenia Publicznego Władimir Czerkaski. Był to element represji stosowanych przez Imperium Rosyjskie wobec narodu i społeczności polskiej bezpośrednio po upadku powstania styczniowego.

Likwidacji podległy 4 klasztory żeńskie oraz 110 męskich – 39 z nich z powodu wzięcia udziału w powstaniu lub wspieraniu go, a reszta oficjalnie z powodu mniejszej niż 8 liczby zakonników. Pozostałe klasztory zostały podzielone na etatowe (nie więcej niż 14 zakonników) oraz ponadetatowe (nie mogące przyjmować nowicjuszy i likwidowane przy mniej niż 8 zakonnikach). Wyjątkiem był konwent pauliński na częstochowskiej Jasnej Górze.

Ponadto wszystkie istniejące klasztory przechodził na utrzymanie państwa. Część budynków po likwidowanych klasztorach przejmowana była przez biskupów na rezydencje, siedziby seminariów lub cele diecezjalne. W niektórych siedzibę znalazły instytucje państwowe, lecz większość zwyczajnie niszczała.

Ukaz kasacyjny miał swoje reperkusje międzynarodowe. Na początku 1865 roku kardynał Antonelli przekazał Feliksowi Meyendorfowi, rosyjskiemu ambasadorowi przy papiestwie, notę dowodzącą nielegalności ukazu w świetle prawa międzynarodowego i jego sprzeczności z konkordatem z 1847 roku.

Stosunki Rosji z Watykanem zostały ostatecznie zerwane następnego roku.

Zobacz również:

Świąteczna pomoc dla Rodaków na wschodzie 2022