116 lat temu, 22 października 1906 roku, w Wilnie założono Towarzystwo Przyjaciół Nauk.

Powstało z inicjatywy Alfonsa Parczewskiego, miało na celu rozwój badań regionalnych (badanie dziejów Litwy pod względem historycznym, etnograficznym, przyrodniczym i statystycznym) i ogólnie polskiej nauki, literatury, sztuki na Wileńszczyznie. Towarzystwo koncentrowało się na tworzeniu w Wilnie polskiej biblioteki naukowej oraz, od 1907 roku, wydawaniu swojego „Rocznika”.

Po odzyskaniu niepodległości, w 1919 Towarzystwo przyczyniło się do reaktywowania Uniwersytetu Stefana Batorego, z którym od tej pory ściśle współpracowało, od 1923 roku Wydział III Towarzystwa wydawał „Ateneum Wileńskie”. Towarzystwo wegetowało w latach 1939-1940 pod okupacją litewską. W okresie władzy sowieckiej w Wilnie (sierpień 1940 – czerwiec 1941) majątek Towarzystwa został przejęty przez państwo. Po zajęciu Wilna przez wojska niemieckie nastąpiło ostateczne zniszczenie Towarzystwa.

Prezesami Towarzystwa Przyjaciół Nauk w Wilnie w kolejnych byli: Jan Kurczewski, Władysław Zahorski, Alfons Parczewski, Marian Zdziechowski oraz pełniący obowiązki Stanisław Kościałkowski. Wśród członków i sympatyków wymienić można Tadeusza Czeżowskiego, Stefana Ehrenkreutza, Ludwika Kolankowskiego, Józefa Montwiłła, Henryka Niewodniczańskiego, Elizę Orzeszkową, Stanisława Pigonia, Maksymiliana Rose, Stefana Srebrnego, Hadżi Seraja Szapszałę, Bronisława Wróblewskiego czy Antoniego Zygmunta.

Zobacz również: