1 grudnia 1939 roku, 83 lata temu, swoją działalność w Paryżu rozpoczął Uniwersytet Polski za Granicą.

Uczelnia powstała z inicjatywy Oskara Haleckiego, profesora UW, historyka-mediewisty, miała za zadanie utrzymywać w czasie wojny ciągłość instytucji naukowych i kulturowych w kraju, które zostały zamknięte przez niemieckie władze okupacyjne. Po raz pierwszy temat podjęto na spotkaniu polskich akademików w Szwajcarii zaraz po upadku państwa polskiego, jeszcze we wrześniu tego roku.

Za siedzibę Uniwersytetu obrano paryską Bibliotekę Polską, powstałą w pierwszej połowie XIX wieku dzięki działaczom oświatowo-kulturowym Wielkiej Emigracji. 1 grudnia odbyła się w gmachu Biblioteki oficjalna inauguracja, na której obecni byli przedstawiciele rządu RP na uchodźstwie oraz władz francuskich.

Uczelnia, która przyciągnęła do współpracy 80 przedwojennych profesorów oraz 60 asystentów naukowych, składała się z wydziału prawno-ekonomicznego oraz humanistycznego. Studia na niej podjęło ponad 100 osób, zarówno kobiet i mężczyzn. Działalność Uniwersytetu została wstrzymana późną wiosną 1940 roku, gdy po upadku Francji także i w Paryżu zaczęła się niemiecka okupacja.

Halecki wraz z niektórymi profesorami wyemigrował do Stanów Zjednoczonych, część z pracowników naukowych ewakuowała się wraz z rządem do Wielkiej Brytanii i tylko nieliczni pozostali we Francji. Do tradycji emigracyjnego szkolnictwa wyższego nawiązuje działający od 70 lat Polski Uniwersytet na Obczyźnie w Londynie.

Zobacz również: