12 listopada 1905 roku, 117 lat temu, w Sławkowie, położonym w Zagłębiu Dąbrowskim, podczas rewolucji 1905 roku, doszło do samorzutnego powstania polskiej gminy.

Ogłoszony dwa tygodnie wcześniej manifest cara Mikołaja II zapowiadał zniesienie samodzierżawia i uczynienie z Rosji monarchii konstytucyjnej. W efekcie inżynier Władysław Sujkowski zwołał 12 listopada zgromadzenie mieszkańców miasta.

Zebrani uchwalili wcześniej przez Sujkowskiego przygotowaną uchwałę, która domagała się od cara wprowadzenia na terenie Kongresówki polskiej administracji cywilnej i samorządu. Do czasu aż się to nie stanie, wprowadzono język polski jako urzędowy w gminnych urzędach, sądach i szkołach. Powołano także służbę porządkową w postaci Straży Obywatelskiej.

O wszystkich tych działaniach powiadomiono naczelnika okręgu olkuskiego, pod który podlegała gmina. Ten jednak nie zezwolił na otworzenie koperty zaadresowanej po polsku, tym samym pozbawiając władz rosyjskich wiedzy o stanie faktycznym w Sławkowie. Z rozkazu olkuskiego naczelnika policji Sujkowski został aresztowany 23 listopada, a następnego dnia do miasta przybył szwadron dragonów, który przywrócił „należyte” porządki.

Republika Sławkowska, jak przyjęło się nazywać tę polską gminę, w przeciwieństwie do innych wystąpień rewolucyjnych w Zagłębiu, zachowywała podstawowe pozory legalności, gdyż bazowała na manifeście październikowym, aczkolwiek w dość specyficznej interpretacji. Nie było to działanie wbrew władzy rosyjskiej.

Zobacz również: