Traktat w Radnot, wyznaczający zakres interesów terytorialnych przeciwników Rzeczypospolitej w okresie potopu szwedzkiego, został podpisany 366 lat temu – 6 grudnia 1656 roku.

Porozumienie zawarto między wysłannikami Karola X Gustawa, króla szwedzkiego, oraz przedstawicielami księcia siedmiogrodzkiego Jerzego II Rakoczego. Mimo iż Szwecja i Siedmiogród były de iure jedynymi stronami układu, to uwzględniał on także interesy innych państw i sił ościennych, chcących zagarnąć ziemie polsko-litewskie.

W ten sposób traktat w Radnot przygotował projekt rozbioru Rzeczypospolitej przez sojusz złożony ze Szwecji, Siedmiogrodu, Janusza Radziwiłła, Brandenburgii i Prus oraz kozactwa Chmielnickiego. Z inicjatywą wyszli Szwedzi, gdyż losy wojny z Rzeczpospolitą zaczęły toczyć się nie po ich myśli i wiedzieli że w pojedynkę nie będą w stanie podbić całego kraju.

Postanowienia traktatu nie weszły jednak w życie z powodu pobicia wojsk Rakoczego pod Czarnym Ostrowem na Podolu oraz wybuchu wojny szwedzko-duńskiej, co jeszcze bardziej rozciągnęło siły szwedzkie. W wyniku polskich zabiegów polityczno-dyplomatycznych udało się także unieszkodliwić Prusy oraz kozactwo, a Moskwę na chwilę zaangażowano w wojnę przeciwko Szwecji.

Radnot można traktować jako zapowiedź rozbiorów w XVIII wieku, lecz warunki powstawania oraz upadku tego projektu znacznie różniły się od późniejszych i sytuacja geopolityczna uniemożliwiła jego realizację.

Zobacz również: