22 lata temu, 14 września 2000 roku, w w Maisons-Laffitte pod Paryżem zmarł Jerzy Giedroyć.
Urodził się w Mińsku (ob. Białoruś) w 1906 roku, pochodził z książęcego rodu herbu Hippocentaurus. Absolwent prawa oraz historii na Uniwersytecie Warszawskim, w okresie międzywojennym związał się politycznie z młodymi konserwatystami. Po wybuchu II wojny światowej ewakuowany do Rumunii, gdzie pracował w polskiej ambasadzie. Potem trafił do Palestyny i został żołnierzem polskiej Brygady Karpackiej. Po przenosinach z Rzymu do Paryża w 1947 roku wydawał słynny miesięcznik „Kultura”.
W „Kulturze” w 1974 roku Giedroyć wraz z Juliuszem Mieroszewskim sformułowali koncepcję, wg której istnienie suwerennej Ukrainy, Litwy oraz Białorusi zabezpiecza istnienie niepodległej Polski, podczas gdy dominacja Rosji nad tymi narodami daje jej także możliwość do podporządkowania sobie Polaków.
Jest ona interpretowana jako postulat poświęcenia przez Polskę prawdy historycznej i własnych interesów w zamian za rozszerzenie na Wschodzie zasad demokratycznych i utrzymanie dobrych stosunków z naszymi wschodnimi sąsiadami. Krytycy tej teorii zarzucają Giedroyciowi, że pozytywne relacje z tymi krajami utrzymywane były by kosztem przemilczenia lub przekłamywania takich wydarzeń historycznych jak rzeź wołyńska.
Giedroyć otrzymał doktorat honoris causa od krakowskiego Uniwersytetu Jagiellońskiego oraz innych czołowych uczelni polskich. W 1994 roku odmówił przyjęcia Orderu Orła Białego, przyjął natomiast Honorowe Obywatelstwo Litwy.
Zobacz również: