11 grudnia 1994 roku, 28 lat temu, w szkockim Edynburgu zmarł generał Stanisław Maczek, dowódca 1 Dywizji Pancernej Polskich Sił Zbrojnych.

Urodził się w 1892 roku w Szczercu (ob. obwód lwowski Ukrainy) w rodzinie o korzeniach chorwackich. W czasie studiów filologicznych i filozoficznych na Uniwersytecie Lwowskim dołączył do Związku Strzeleckiego, lecz ze względu na powołanie do armii austriackiej nie był w stanie służyć w Legionach. W trakcie Wielkiej Wojny na froncie austriackim, do Galicji powrócił w stopniu porucznika i z miejsca zaprowadził powierzoną mu kompanię na odsiecz Lwowa.

Podczas wojny z bolszewikami dowodził, już jako kapitan, własną kompanią szturmową, biorącą udział w obronie Zamościa przed Konarmią Budionnego oraz w bitwie pod Komarowem. Do 1938 roku dosłużył się stopnia pułkownika, dowodził 10 Brygadą Kawalerii (jedną z pierwszych zmotoryzowanych jednostek w Wojsku Polskim) podczas kampanii wrześniowej.

Przedostał się potem do Francji i Wielkiej Brytanii, gdzie objął dowodzenie 1 Dywizją Pancerną w ramach PSZ. Dywizja operowała w Normandii, Belgii oraz Holandii, odznaczyła się w bitwie pod Falaise i wyzwoliła m.in. Ypres, Gandawę oraz Bredę.

Po wojnie pozostał na emigracji, w 1946 pozbawiono go polskiego obywatelstwa, jednak pięć lat przed śmiercią generała decyzja ta została uchylona. Spoczywa w Bredzie na Polskim Honorowym Cmentarzu Wojskowym.

Zobacz również: