78 lat temu, 15 listopada 1944 roku, w Leonowie koło Skierniewic zmarła Maria Rodziewiczówna.

Urodzona w 1864 roku na Grodzieńszczyźnie w rodzinie ziemiańskiej, pozbawionej majątku za pomaganie powstańcom styczniowym. Przez jakiś czas Rodziewiczowie mieszali w Warszawie, po czym w 1875 roku przenieśli się do odziedziczonego po krewnym majątku Hruszowa na Polesiu. To właśnie z tym miejscem Maria związała prawie całe swoje życie.

Zarząd nad majątkiem przejęła w 1887 roku, do tego czasu dokonała literackiego debiutu nowelkami „Gama uczuć” i „Z dzienniczka reportera”. Mimo iż jej relacje z miejscowymi białoruskimi prawosławnymi chłopami nie zawsze były pozytywne, to jednak dwór hruszowski był w okolicy ośrodkiem kultury, ale i pomocy medycznej. Na początku XX wieku zajęła się działalnością społeczną na rzecz robotników, podczas Wielkiej Wojny współorganizowała szpital w Warszawie oraz opiekowała się uchodźcami.

W okresie międzywojennym dzięki niej w Hruszowej i okolicach powstało kółko rolnicze, łaźnia parowa i odbudowano szkołę żydowską, wspierała też lokalną oświatę. Po wybuchu II wojny światowej uciekła przed Sowietami do Warszawy, przeżyła powstanie. Zmarła na zapalenie płuc w majątku rodu Mazarakich.

Jej twórczość (przede wszystkim powieść „Dewajtis”) koncentrowała się na temacie cywilizacyjnego wpływu polskości, religijności, tradycji i patriotyzmu na Kresy Wschodnie.

Zobacz również: