Stefan Żeromski, prozaik, dramaturg i publicysta, jeden z najbardziej znanych polskich pisarzy, nazywany nieraz „sumieniem narodu” przez społeczną tematykę swojej twórczości, zmarł w Warszawie 20 listopada 1925 roku – 97 lat temu.

Urodził się w 1864 roku w podkieleckim Stawczynie w zubożałej rodzinie szlacheckiej. Po ukończeniu gimnazjum kontynuował naukę w szkole weterynaryjnej, w międzyczasie utrzymując się z udzielania korepetycji w rodzinach szlacheckich Kongresówki. Na początku lat 90. przez krótki czas żył na emigracji, podejmując współpracę z Muzeum Polskim w szwajcarskim Rapperswilu.

Po powrocie do kraju udało mu się ustabilizować swoją sytuację finansową, co pozwoliło na poświęcenie się pisaniu – Żeromski wydaje wtedy „Syzyfowe prace”. W 1914 roku zgłosił się do służby w Legionach Polskich, lecz w działaniach zbrojnych nie brał udziału.

Powierzono mu urząd głowy państwa Rzeczypospolitej Zakopiańskiej, który sprawował w październiku i listopadzie 1918 roku. Podczas wojny z bolszewikami pracował w polskim wydziale propagandy.

Współzałożył polski PEN Club, któremu przewodniczył, przyczynił się także do powstania Związku Zawodowego Literatów Polskich. Jego „Wiatr od morza” nominowany był do literackiej Nagrody Nobla. Stworzył także m.in. „Ludzi bezdomnych”, „Popioły”, „Przedwiośnie” i „Wierną rzekę”. Odznaczony Orderem Odrodzenia Polski.

Zobacz również: