Janusz Radziwiłł herbu Trąby, wojewoda wileński oraz hetman wielki litewski, urodził się 410 lat temu, 12 grudnia 1612 roku, w Popielu (ob. okręg poniewieski Litwy).

Był synem Krzysztofa Radziwiłła, litewskiego magnata znanego z wyznania kalwińskiego oraz obrony jego Kościoła w Rzeczypospolitej. Wykształcenie zdobył na uczelniach w Lipsku i Lejdzie, dzięki podróżom po zachodzie Europy miał kontakty z książętami niemieckimi i znał kilka języków. Z polecenia króla Władysława IV został ambasadorem Rzeczypospolitej przy Republice Zjednoczonych Prowincji.

Wróciwszy do kraju wystawił na własny koszt chorągiew husarską, którą dowodził biorąc ze swoim ojcem udział w odsieczy oblężonego przez Moskali Smoleńska w 1633 roku. Pilnując interesów rodu Radziwiłłów popadał w konflikty z wysokimi urzędnikami z innych rodów magnackich, brał udział w zamieszkach między katolikami i kalwinistami w Wilnie, za co chciano go usunąć z jednego z sejmów.

Najbardziej znana jest jego działalność polityczno-wojskowa z lat 50. Ponosił częściową odpowiedzialność za niepowodzenia armii litewskiej w wojnie z Moskwą oraz z niechęci do króla Jana Kazimierza w krytycznym momencie potopu szwedzkiego oddał Szwedom Litwę pod protekcję, czym de facto zerwał jej unię z Koroną.

Duża część szlachty litewskiej zwróciła się przez to przeciw niemu. Hetman zmarł pod koniec 1655 roku w Tykocinie, obleganym przez wojska królewskie.

Zobacz również: