13 grudnia 1913 roku, 109 lat temu, podczas posiedzenia Rady Naczelnej Polskiego Stronnictwa Ludowego doszło do konfliktu i rozłamu.

Powstałe w 1895 roku w Rzeszowie PSL od samego początku składało się z niezależnych działaczy chłopskich oraz lewicowo-ludowej inteligencji Galicji. Odkąd przyjęło swoją nazwę w 1903 roku postulowało polską niepodległość oraz równouprawnienie Polaków pod względem narodowym, politycznym i społecznym.

 W wyniku podziału w 1913 roku doszło rok później do powstania dwóch oddzielnych partii chłopskich w Galicji – PSL „Piast” oraz PSL „Lewica”. „Piast” zachował polityczny kanon ruchu ludowego, pozostając przy ustroju demokratyczno-parlamentarnym, chrześcijańskim światopoglądzie oraz reformie rolnej z odszkodowaniem. Jednocześnie bronili się przed zakusami biskupa tarnowskiego Wałęgi, który próbował podporządkować sobie partię.

Z kolei „Lewica” przyjęła, zgodnie z nazwą, wiele postulatów z pogranicza socjalizmu, jako pierwsza polska partia ludowa opowiadała się za wywłaszczeniem właścicieli ziemskich bez odszkodowań. Ponadto w ich programie znalazło się uspołecznienie środków produkcji, antyklerykalizm, upaństwowienie lasów poparcie federacyjnej koncepcji niepodległości państwa polskiego.

Podział na „PSL” i „Lewicę” zachował się do lat międzywojennych. Rdzenni ludowcy działali w antysanacyjnym Centrolewie i w połączeniu ze Stronnictwem Chłopskim na początku lat 30. utworzyli Stronnictwo Ludowe, a chłopscy socjaliści ulegli jeszcze dwóm rozłamom, po czym przekształcili się w 1924 roku w Związek Chłopski.

Zobacz również: