350 lat temu, 23 listopada 1672 roku, pod wodzą Jana Sobieskiego, hetmana wielkiego koronnego, w Szczebrzeszynie zawiązała się konfederacja wojsk koronnych.
Przełom lat 60. i 70. XVII wieku to w Rzeczypospolitej okres bardzo burzliwy. Opozycja magnacka (nazywana „malkontentami”) wobec króla Michała Korybuta Wiśniowieckiego protestowała przeciwko podpisaniu przez monarchę haniebnego dla Polski pokoju w Buczaczu z Turcją. W jego obronie przed detronizacją w październiku 1672 roku zawiązała się konfederacja gołąbska.
Postulowała ona dwuletniość urzędów, uregulowanie zasad zbierania pospolitego ruszenia, zakazu pełnienia kilku urzędów naraz przez tę samą osobę oraz pozbawienie opozycji sprawowanych funkcji. Było to więc jasne uderzenie w przywileje i interesy magnackie.
Prokrólewscy konfederaci zaczęli dewastować dobra Jana Sobieskiego, swojego głównego przeciwnika, oraz aresztowali prymasa Mikołaja Prażmowskiego, jednego z bardziej znaczących „malkontentów”. Akt konfederacji szczebrzeszyńskiej był właśnie odpowiedzią stronnictwa magnackiego na atak ze strony gołąbian, opowiadała się ona za zachowaniem prawa szlacheckich i hetmańskich oraz rządami sejmowo-sejmikowymi.
Jednocześnie nad Rzeczpospolitą nadal wisiała groźba wojny z Turcją, gdyż niejasna sytuacja w państwie mogła zostać postrzegana jako nieuznanie pokoju buczackiego. Wobec tego oba stronnictwa pogodziły się w 1673 roku – Sobieski pozostawał hetmanem, a król miał przygotowywać nową wojnę z Turcją Osmańską, by odzyskać stracone w Buczaczu ziemie.
Zobacz również: