Skąd wziął się pseudonim „Łupaszka”?

Zygmunt Szendzielarz to legendarny dowódca 5. Wileńskiej Brygady Armii Krajowej. Bohater polskiego podziemia niepodległościowego przyjął pseudonim „Łupaszka”. Skąd wzięło się to określenie? Jego geneza jest niezwykle ciekawa, a wyjaśniamy ją dzięki wspomnieniom Antoniego Rymszy „Maksa”, dowódcy 3. szwadronu, który walczył u boku Szendzielarza.

Bohater z Wileńszczyzny swój pseudonim wziął od byłego dowódcy 13 pułku Ułanów Jerzego Dąbrowskiego herbu Junosza. Sam pułkownik tego określenia nie używał, a raczej przydomek ten został mu nadany przez Sowietów po wojnie z Polską w 1920 roku. Określał on stosunek Dąbrowskiego do przeciwnika. Dowódca 13 pułku Ułanów zasłynął bowiem z „łupienia” Sowietów. Takie informacje znajdujemy w książce pt. U boku Łupaszki, autorstwa Jana Stanisława Smalewskiego. Jest to historia 5. Brygady Wileńskiej AK we wspomnieniach dowódcy 3. szwadronu por. Antoniego Rymszy „Maksa”. To pierwsza część trylogii, w skład której wchodzą jeszcze „Żołnierze Łupaszki” oraz „Więzień Kołymy”.

W książce czytamy ponadto:

– Chcę, by nazywano mnie „Łupaszka”, powiedz to wszystkim, „Maks”, i wyjaśnij: „Łupaszka”, a nie „Łupaszko” – tłumaczył mu w Niedroszli.

Wola jego komendanta nie zawsze była spełniana. Skłonni do końcówek kończących się na literę „o” Sowieci przekłamywali pseudonim. W formie „Łupaszko” dostał się Szendzielarz również do dokumentów sądowych, a później wielu publikacji historycznych. Bez względu jednak na to, czy pisano i mówiono o nim „Łupaszko” czy „Łupaszka”, pozostanie zawsze tym samym, bohaterskim dowódcą 5. Brygady AK, „Brygady Śmierci”.

łw