123 lata temu, 7 listopada 1899 roku, w Dyneburgu (ob. Daugavpils, Łotwa), urodził się Stanisław Swaniewicz – ekonomista, pisarz i sowietolog.
Pochodził z patriotycznej rodziny szlacheckiej o tradycjach powstańczych. W 1919 roku został komendantem POW w dawnej guberni inflanckiej, przedostał się do Wilna, brał udział w wojnie polsko-bolszewickiej i buncie Żeligowskiego. Po upadku Polski we wrześniu 1939 roku trafił do niewoli sowieckiej i przebywał w obozie dla oficerów w Kozielsku.
W dniu 29 kwietnia 1940 roku, wraz z innymi współwięźniami, został pociągiem wywieziony w pobliże Katynia. Tam, ku jego własnemu zaskoczeniu, wstrzymano jego dalszy transport. Dzięki niewielkiemu otworowi pod sufitem wagonu był w stanie dostrzec, jak towarzyszących mu jeszcze przed chwilą polskich oficerów wprowadzano do autobusów z zasmarowanymi wapnem oknami, po czym ruszały one w las.
Swaniewiczowi udało się dotrzeć do punktu formowania się Polskich Sił Zbrojnych w Związku Sowieckim. Bezzwłocznie złożył polskim władzom obszerną relację o niejasnych losach polskich oficerów. Zeznanie to opublikowano w książce „Zbrodnia katyńska w świetle dokumentów” w 1948 roku. W sprawie zbrodni katyńskiej uchodzi ona za najpełniejszy akt oskarżenia wobec Sowietów.
Sam Swianiewicz w 1976 roku także napisał książkę „W cieniu Katynia”. Zmarł w 1997 roku w Londynie.
Zobacz również:
Świąteczna pomoc dla Rodaków na wschodzie 2022
