Wojciech Kossak – współautor Panoramy Racławickiej

29 lipca 1942 roku zmarł Wojciech Kossak, wybitny malarz zaliczający się do nurtu malarstwa batalistycznego i historycznego w realistycznej konwencji. Wraz z Janem Styką, współautor Panoramy Racławickiej.

 Wojciech Kossak był synem wybitnego malarza Juliusza Kossaka i Zofii z Gałczyńskich. Urodził się 31 grudnia 1856 roku w Paryżu – w noc sylwestrową, a jego brat bliźniak Tadeusz Kossak przyszedł na świat 1 stycznia 1857 roku. Pierwsze nauki malarstwa pobierał od ojca. W 1861 roku przeprowadził się wraz z rodziną do Warszawy, a w 1869 roku przeniósł się do Krakowa, gdzie 1871 roku podjął naukę w tamtejszej Szkole Sztuk Pięknych. Studiował tam pod kierunkiem znanego malarza i historyka sztuki, Władysława Łuszczkiewicza. Od 1874 roku kontynuował studia  w monachijskiej Akademii, którą wówczas uważano za najlepszą w Europie. Wojciech Kossak interesował się malarstwem historycznym, zwłaszcza tym związanym z Polską. W 1877 roku wyjechał na dalsze studia do Paryża, gdzie, jak pisał do rodziców, nie wiodło mu się najlepiej. Powrócił do Krakowa w 1883 roku, a w następnym roku ożenił się z Marią Kisielnicką.

Prawdziwe sukcesy na scenie artystycznej zaczął odnosić w latach 80. XIX wieku. Wystawiony w 1886 roku obraz batalistyczny pt. „Hurra” został zakupiony przez cesarza Franciszka Józefa, który umieścił go w swoim gabinecie. W 1894 roku razem z Janem Styką przystąpił do malowania Panoramy Racławickiej, a podczas prac wspomagali ich m.in. Włodzimierz Tetmajer, Wincenty Wodzinowski, Tadeusz Axentowicz. Panoramę wystawiono następnie w tym samym roku w specjalnym budynku na terenie lwowskich Targów. Przebywał następnie w Berlinie, gdzie był protegowanym cesarza Wilhelma II. Malował sceny z czasów Fryderyka Wielkiego i wojen napoleońskich, a także liczne portrety. Odbył podróże do Hiszpanii i do Egiptu, które to miały posłużyć do zbierania materiałów do panoram „Samosierra” i „Bitwa pod piramidami”. Był znaną osobistością w życiu artystycznym Krakowa, w którym to oraz we Wiedniu głównie malował swoje obrazy.

Wojciech Kossak był bardzo pracowitym malarzem. Jego dorobek artystyczny liczy sobie około 2000 obrazów. W wyniku dwóch wojen światowych część obrazów uległa zniszczeniu, a z tych zachowanych część znalazła się w muzeach, a większość w rękach prywatnych. Największym zamiłowaniem Wojciecha Kossaka była tematyka historyczna i batalistyczna w motywach patriotycznych. Cechowało go też szczególne zamiłowanie do koni, które odziedziczył po ojcu. Znał żołnierskie rzemiosło i wojenne realia, a także kontekst historyczny, co było istotnym ułatwieniem w czasie jego pracy przy obrazach. Malował techniką olejną, opanował w sposób mistrzowski odtwarzanie zbiorowych scen bitewnych, szturmów, potyczek, walki. Malował również portrety i sceny z polowań.

Wojciech Kossak cieszył się ogromną popularnością wśród współczesnych. Bywał przyjmowany w najwyższych sferach – m.in. na dworze cesarskim w Wiedniu i Berlinie. W towarzystwie cechowała go bystrość, urok osobisty i dowcip, a także życzliwość i przyjazne nastawienie do ludzi. Artysta zmarł 29 lipca 1942 roku w Krakowie.