Wzór nauczyciela: nauczyciel-ochotnik z Lubawki na Grodzieńszczyźnie

To jest wzór nauczyciela. Paweł Kasprzyk ze szkoły w Lubawce, który przez lata na Dolnym Śląsku przybliżał uczniom Kresy, na ochotnika wyruszył, by być na nauczycielem na Wschodzie. Osiadł w Grodnie, gdzie do dziś Polacy stanowią duży odsetek ludności. Oto jego odczucia.

Na Białorusi okazji 100-lecia Odzyskania Niepodległości – Konsulat RR w Grodnie i Związek Polaków na Białorusi zorganizował dla uczniów Polskiej Szkoły Społecznej im. Króla Stefana Batorego przy ZPB w Grodnie wyjazd do Miejsc Pamięci w obwodzie grodzieńskim.

W każdym odwiedzanym miejscu uczczono pamięć Polaków poległych w powstaniu styczniowym, w walkach w wojnie polsko-bolszewickiej 1919-20 oraz podczas agresji sowieckiej we wrześniu 1939 r. Na grobach zapłonęły znicze, składano wiązanki kwiatów oraz odnawiano krótką modlitwę za zmarłych.

W wyjeździe uczestniczyli Konsulowie RP w Grodnie: Marzena Demczuk i Jan Demczuk, prezes Związku Polaków na Białorusi Andżelika Borys oraz działacze ZPB. Przy mogiłach poległych za Polskę w poszczególnych miejscowościach byli też przedstawiciele miejscowych Polaków, aby wspólnie z gośćmi pomodlić się za zmarłych.

Z wielką radością należy stwierdzić, że miejsca wiecznego spoczynku naszych żołnierzy są bardzo zadbane, otoczone troskliwą pamięcią przez tutejszych Polaków, których wspiera Konsulat RP w Grodnie oraz ZPB.

Paweł Kasprzyk – wolontariusz MPOoZ

metodyk-konsultant skierowany przez Ośrodek Rozwoju Polskiej Edukacji za Granica do Polskiej Szkoły Społecznej im. Króla Stefana Batorego przy ZPB w Grodnie

Oto przegląd odwiedzonych miejsc, gdzie znajdują się ważne mogiły:

CMENTARZ GARNIZONOWY W GRODNIE

Groby 300 żołnierzy poległych w walkach z bolszewikami w lipcu i wrześniu 1920 r.

Zbiorowa mogiła 86 nieznanych żołnierzy Wojska Polskiego obrońców Grodna we wrześniu 1939 r.

Symboliczny grób więźniów łagrów Kozielska, Starobielska i Ostaszkowa odsłonięty w 1990 r. Jest tam wymienionych 172 obywateli Grodzieńszczyzny ofiar Zbrodni Katyńskiej.

CMENTARZ POBERNARDYŃSKI W GRODNIE

Grób Elizy Orzeszkowej i jej męża Stanisława Nahorskiego.

16-letniego Tadeusza Budzanowskiego, który zginął 20 września podczas agresji sowieckiej na Polskę w 1939 r..

Symboliczny grób Tadka Jasińskiego, 13-letniego chłopca, który został schwytany przez czerwonoarmistów, gdy bezskutecznie próbował zniszczyć rosyjski czołg „koktajlem mołotowa”. Sołdaci przywiązali go do pancerza czołgu jako żywą tarczę! Został kilkukrotnie ranny, cudem odbity przez rodaków, zmarł w szpitalu na rękach matki. Ten najmłodszy obrońca Grodna jest patronem jednego z bulwarów we Wrocławiu. W 2009 r. został pośmiertnie odznaczony Orderem Virtuti Militari.

Karykatura przedstawiająca pakt Ribbentrop-Mołotow, jako pożenionych Hitlera i Stalina.

Rosyjska historiografia przedstawia armię czerwoną jako wyzwolicieli, przykład Grodna dobitnie pokazuje „wyzwalanie po sowiecku”. ZSRR i III Rzesza do 1941 roku we współpracy byli  niczym kochające się małżeństwo.

Warto za znaczyć, że Grodno było polskim miastem, które przez kilka dni broniło się przed najeźdźcami ze wschodu. Z tego powodu na Grobie Nieznanego Żołnierza w Warszawie znajduje się tablica z napisem „Grodno”. Gen. Sikorski podczas spotkania z żołnierzami – obrońcami Grodna nazwał ich „nowymi Orlętami” i obiecał, że miasto zostanie odznaczone Krzyżem Virtuti Militari i otrzyma tytuł „Semper Fidelis” tak jak Lwów [Zawsze Wiernego]…

MAKAROWCE – zbiorowa mogiła żołnierzy Wojska Polskiego poległych we wrześniu 1920 r.

GENIUSZE – kwatera 16 żołnierzy poległych w walkach z bolszewikami we wrześniu 1920 r.

BRZOSTOWICA MAŁA – zbiorowa mogiła poległych w walkach we wrześniu 1920 r. zbudowana w 10 rocznice odzyskania Niepodległości.

BRZOSTOWICA WIELKA – obelisk poświęcony poległym „Bohaterom 1918-19-20”

BRZOSTOWICA WIELKA – groby zasłużonych Polaków zamordowanych po agresji sowieckiej we wrześniu 1939 r.

WOŁKOWYSK – mogiły 189 żołnierzy [w większości bezimiennych] poległych w l. 1918-20

SŁONIM – 250 nagrobków poległych w l. 1919-20

PIASKI – Żołnierz Nieznany rok 1920

MOSTY – pomnik poległych w bitwie pod Mostami 23 lipca 1920 r., ufundowany w 8. rocznicę bitwy przez żołnierzy 81. Pułku Piechoty Strzelców Grodzieńskich

BOHATYROWICZE – grób Jana i Cecylii, postaci znanych czytelnikom powieści „Nad Niemnem” Elizy Orzeszkowej

MINIEWICZE – zbiorowa mogiła 40. powstańców styczniowych 1863 r.

 

Galeria zdjęć z Grodna: