By zachować pamięć o Kresach Wschodnich i upowszechnić świadomość o nich w społeczeństwie, każdy z nas może i musi dołożyć swą cegiełkę. Nic prostszego w dobie dzisiejszego rozwoju technologii. Czy w naszej kompanii przemierzasz Kresy, czy podróżujesz samemu, nawet jeśli nie odwiedzasz wschodnich rubieży, zrób użytek ze swego telefonu. Każdy może być dziennikarzem, zrób wywiad z dziadkami, kombatantami, ocal historię od zapomnienia. Przejmij pałeczkę w sztafecie pokoleń!, śpiesz się bo bohaterowie odchodzą na wieczną wartę.

Jak sporządzić relację z wyjazdu w ramach akcji „Mogiłę pradziada ocal od zapomnienia” ?

Poradnik na VIII edycję akcji ”Mogiłę pradziada ocalić od zapomnienia”

 

1. Dlaczego przygotowujemy relacje z wyjazdu?

Jednym z zadań stojącym przed każdą z grup, jest przygotowanie relacji po powrocie z Kresów. Ich powstanie jest w naszym wspólnym interesie: pokazuje śledzącym nas osobom wysiłek jaki włożyliśmy w pracę na cmentarzach, popularyzuje i upowszechnia inicjatywę, a także – i może przede wszystkim – uwiarygodnia nasze działania w oczach darczyńców, osób które na różną skalę wspierają zarówno akcję, jak i całą Fundację Studio Wschód.

Każdego roku, przed lipcowym wyjazdem, promujemy w różnych kanałach medialnych listę cmentarzy, na których będą prowadzone prace porządkowe. Zasięg naszej akcji niewątpliwie robi na licznych osobach ogromne wrażenie. Jednocześnie osoby zainteresowane sprawą kresową poszukują zdjęć i innych materiałów z miejscowości ich przodków. Naturalnie jesteśmy dla nich jednym z istotniejszych (jeśli nie najważniejszym) źródłem w tym zakresie. Problem pojawia się wtedy, gdy z cmentarzy i miejscowości, które znalazły się na naszych spisach i materiałach promocyjnych, nie posiadamy żadnych „śladów” prac: to jest zdjęć, filmów, spisów grobów. Z pewnością traci na tym nasza wiarygodność. A jak doskonale wiemy, stracone pieniądze zawsze da się odzyskać, a nadszarpniętego wizerunku i reputacji – niekoniecznie. Dlatego dołóżmy wszelkich starań, by z każdej miejscowości powstała kompletna relacja. Jest to sprawa fundamentalna z punktu widzenia całej inicjatywy. A ta przecież jest naszym dobrem wspólnym.

W poprzednich latach dostaliśmy sporo zapytań dotyczących miejscowości, gdzie prowadziliśmy prace porządkowe. Część z nich dotyczyła cmentarzy, z których nie posiadamy żadnych materiałów i musieliśmy tłumaczyć zainteresowanym, dlaczego doszło do takiej sytuacji. Uniknijmy tego w tym roku.

2. Z czego składa się relacja?

Kompletna relacja składa się z trzech elementów, a każdy z nich jest bardzo istotny. Do sporządzenia materiałów warto przygotować się już przed wyjazdem, co na pewno ułatwi sprawę zarówno w trakcie prac, jak i na etapie kompletowania relacji. W relacji powinna znaleźć się:

1. Pisemna relacja z przeprowadzonych prac: zamieszczamy w niej informacje dotyczące tego, kto wchodzi w skład grupy (szkoła, instytucja, miejscowość, grupa nieformalna, etc.), w jakiej miejscowości prowadzone były prace (można również dodać krótki opis dotyczący historii oraz aktualnego stanu danego miasta lub wsi) oraz opis samego cmentarza. Relacjonujmy jak wyglądały nasze prace, co trzeba było wykonać, jak duży wysiłek został wniesiony w uporządkowanie nekropolii. Warto dodać również informacje, czy w sprzątaniu pomagali nam miejscowi. Oprócz tego opisujemy spotkania z rodakami (jeśli z takimi mamy kontakt, bo w części z miejscowości objętych akcją Polaków już nie ma), wręczenie im podarunków, historie jakie nam opowiedzieli. Można wspomnieć także o wycieczce, z naciskiem na jej edukacyjne walory i uzasadnieniem dlaczego dane miejsce odwiedziliśmy (np. zwiedzanie Lwowa i Cmentarza Obrońców Lwowa). Pamiętajmy jednak, że nasz pobyt na Kresach ma charakter wolontariatu i jego celem jest uporządkowanie starych polskich cmentarzy, dlatego to właśnie na pracach na nekropoliach należy skupić się w swoich relacjach.

 

1. Zdjęcia i filmy: warto przed wyjazdem zaopatrzyć się w dobry sprzęt fotograficzny, jednak dzisiaj telefony również nadają się do robienia dobrej jakości materiałów. Na zdjęciach powinna być ukazana praca wolontariuszy (również krótki nagrania wideo), nie skupiajmy się na samych nagrobkach. Pokażmy, w jakich trudach odkrywamy kolejne mogiły przodków. Bardzo ważną sprawą jest zrobienie zdjęć cmentarza przed rozpoczęciem prac, tak żeby później pokazać efekty naszego pobytu. Odbiorca musi widzieć nekropolię zarówno przed rozpoczęciem prac, jak i w ostatnim dniu pobytu. Fotografujmy również samą miejscowość: zabytki, charakterystyczne punkty, krajobrazy. Osoby, które do nas piszą, często chcą zobaczyć jak wygląda miejsce, w którym się narodziły lub mieszkali ich rodzice. Oprócz tego utrwalmy na zdjęciach naszych rodaków, momenty powitania, wspólnych rozmów, przekazania darów. Warto również nagrywać krótkie filmy z takich wydarzeń lub nawet mini wywiady, podczas których Kresowianie opowiadają wzruszające historie swojego życia i dziękują za okazaną pomoc.
2. Inwentaryzacja cmentarza: bardzo istotną kwestią jest przygotowanie spisu istniejących nagrobków na porządkowanym przez nas cmentarzu. W trakcie pobytu notatki można prowadzić ręcznie, natomiast po powrocie należy nadać im formę elektroniczną i zapisać w programie Word. Trzeba zanotować imię i nazwisko, daty narodzin i śmierci oraz epitafium. Forma spisu nagrobków nie jest z góry narzucona: praktykuje się zarówno prosty spis nazwisk, różne zapisy tabelaryczne, jak i karty inwentaryzacyjne cmentarza. Szczegóły w oddzielnym punkcie dotyczącym inwentaryzacji.
3. Jak przesłać materiały?

Podstawową formą kontaktu jest oczywiście mail mpoozkompania@gmail.com – jednak poczta elektroniczna ma ograniczenie w przesyłaniu plików do 25 MB. Stąd też nie zmieścimy w mailu wielu dobrej jakości zdjęć, ani żadnych filmów. Były osoby, które wysyłały nam po 20 wiadomości ze zdjęciami, jednak prosimy tego nie robić. Jeśli 85 grup wyśle nam taką liczbę maili, to w tym wszystkim się zagubimy, poradzenie sobie z 1700 wiadomościami byłoby bardzo trudne. Dlatego mailem można wysłać pisemną relację oraz inwentaryzację, natomiast filmy i zdjęcia poprzez portal wetransfer.com – dzięki tej stronie w prosty sposób można przesłać aż 2 GB danych.

Krótka instrukcja wysyłania danych przez wetransfer.com:

1. Wchodzimy na stronę internetową https://wetransfer.com/

 

2. Klikają w niebieskie kółko z białym krzyżykiem, przejdziemy do załączania plików. Wtedy ładujemy zdjęcia i filmy na tej samej zasadzie, co korzystając z maila i dodając załączniki.
3. W polu „Email to” wpisujemy – mpoozkompania@gmail.com – dzięki temu pliki trafią na naszego maila. W polu „Your email” wpisujemy swojego maila, z którego korzystamy na co dzień, dzięki czemu dostaniemy potwierdzenie przesłania plików.
4. W polu „Message” wpisujemy informacje kto przesyła zdjęcia i jakiego dotyczą cmentarza. Po wypełnieniu wszystkich pól klikamy w przycisk „Transfer”. Od tego momentu rozpoczyna się przesyłanie. Może ono, w zależności od ilości danych, trwać nawet kilka godzin. Cały czas będziemy mieli wyświetlony informację z procentem przesłanych danych.
5. Stronę zamykamy dopiero po informacji, że wszystkie pliki zostały przesłane.
6. Format zdjęć i filmów

Prosimy o przesyłanie filmów i zdjęć w formacie poziomym. Takie ułożenie jest naturalne dla wszystkich stron internetowych, Facebooka, YouTube i naszego portalu. Oczywiście nic się nie stanie, gdy kilka zdjęć będzie pionowych (czasami jest nawet taka konieczność), jednak poziome ułożenie zdecydowanie ułatwi nam pracę.

Prawidłowe zdjęcie (poziome)

Niepoprawne zdjęcie (pionowe)

 

Przykładowe nagrania wideo:

https://www.youtube.com/watch?v=GzAGSBOMsI4

https://www.youtube.com/watch?v=WmlXRWSljCg

https://www.youtube.com/watch?v=mkLDThIwzBE

https://www.youtube.com/watch?v=OG3n8hcafUg

5. Formy inwentaryzacji

Tak jak wcześniej zostało wspomniane, nie jest narzucone jak ma wyglądać inwentaryzacja. W trakcie poprzednich edycji wypracowanych zostało jednak kilka schematów, z których można korzystać. Jeśli inwentaryzacja danego cmentarza została wykonana we wcześniejszych latach, to nie musimy jej robić od nowa. Chyba, że wymaga aktualizacji.

1. A) Spis podstawowy: wymieniamy wszystkie nagrobki, wraz z datami i epitafiami (jeśli istnieją)

Jezierzany:

1. Jan Zarecki
2. Marcela żona Bartka Katolik. Ur. 1804r. zm. 1 lipca 1901r.
3. Teresa Kilbicka Zm. 26 lipca 1907r.
4. Stefan Bezpalko zm. 7 sierpnia 1902 r.
5. ….

(to tylko fragment, lista ma zawierać oczywiście wszystkie istniejące mogiły na porządkowanym cmentarzu)

 

1. B) Spis tabelaryczny: poszczególne informacje umieszczamy w formie tabeli.

Busk

Nr zdjęcia	imię	nazwisko	data urodzenia	data śmierci	inne napisy	Uwagi
1	Jan	Jezierski	–	06.06.1937	Lat 73 Prosi o modlitwę
2	Jan	Łucek	1867	26.08.1937	–
3	Aniela	Franciszkiewicz	1914	1937	–
4	Adam	Małkiewicz	1893	21.02.1936
5	Michalina	Cwen	1873	29.01.1937
6	Józef	Kolbuch	L. 23	08.03.1936	PR.O.MODL.
7	Juzef Agnieszka	Święcicki	1825 1825	11.03.1901 28.03.1881	proszą o Anioł Pański	Jeden nagrobek Juzef przez u
8	Józia	Kawecka	?	1933	Pokój jej duszy	Nieczytelne napisy
9	Wiktoria	Małkowicz		09.04.1906	Lat 60
10	Ludwika z Rondenwaldów     Jan	Michalczewska       Michalczewski	23.06.1822	10.05.1895       15.04.1905	Przeżywszy lat 69 Prosi o pozdrowienie anielskie c.K. Radca dworu     Prosi o Anioł Pański	Jeden nagrobek
11	Bronisław Antoni	Lipczyński		18.06.1882	Tu spoczywa   c.K. Kanndifta Sądowy w 30 roku życia pokój jego popiołom

 

(to tylko fragment inwentaryzacji).

 

1. C) Karta inwentaryzacyjna: najbardziej zaawansowana forma inwentaryzacji, ale jednocześnie najbardziej pełna i efektowna.

I w ten sposób inwentaryzujemy wszystkie nagrobki.

Plan cmentarza

Można dodatkowo przygotować plan cmentarza, który prezentuje rozmieszczenie nagrobków. Poniżej przykładowe wykonanie:

6. Zdjęcia porównawcze

W ten sposób pokazujemy najpełniej efekty naszych prac, zestawiając ze sobą zdjęcie sprzed rozpoczęciem prac z fotografią po zakończeniu porządkowania. Dlatego pamiętajmy, by zrobić dużo zdjęć tuż po przyjeździe do naszej miejscowości. Fotografujmy zarówno poszczególne mogiły, jak i panoramę całego cmentarza. To też daje dobry efekt. Poniżej kilka przykładów.

7. Termin przesyłania relacji

Proponowany termin to 30 sierpnia 2017 roku. Z doświadczenia wiemy jednak, że najlepiej wykonać to zadanie w pierwszym tygodniu po powrocie z Kresów. Szanujemy jednak różne plany i wyjazdy wakacyjne, dlatego czekamy do rozpoczęcia roku szkolnego. Nie zostawiajmy jednak tego obowiązku na ostatnią chwilę.

8. Portal Studio Wschód

Wszystkie relacje pojawią się na naszym portalu www.studiowschod.pl. Będziemy je dodawać systematycznie i prosimy o cierpliwość. Ze względu na pewne prawidłowości związane z mediami społecznościowymi, nie możemy nawet umieszczać dziennie zbyt dużej liczby artykułów. Jednocześnie materiały będą publikowane na starej odsłonie strony Studia Wschód: www.studiowschod.org.pl.

 

Przewodnik został opracowany z myślą o naszym dobru wspólnym, czyli akcji „Mogiłę pradziada ocal od zapomnienia”, którą wspólnie tworzymy już od 2010 roku. Wykonanie relacji jest niezwykle ważnym zadaniem, a na efekty naszych prac czeka bardzo wiele osób, które poszukują swoich korzeni. Mam wielką nadzieję, że przewodnik okaże się pomocny przy przygotowywaniu materiałów i pozwoli zaprezentować naszą akcję w jeszcze lepszym świetle.

 

Na uwadze należy mieć dobre zdjęcia swych grup, które będą wykorzystane do tworzenia projektu kalendarzy kresowych i wystaw.

 

Ocalmy Kresy i Małopolskę Wschodnią od zapomnienia!

Nie rzucim ziemi skąd nasz Ród!