Zamach stanu u zarania niepodległości Polski

You are currently viewing Zamach stanu u zarania niepodległości Polski

104 lata temu, 3 listopada 1918 roku, rząd Józefa Świeżyńskiego podjął próbę zamachu stanu przeciwko Radzie Regencyjnej.

Powołany przez Radę 23 października tego roku rząd był próbą otwarcia się niepopularnej Rady na nowe środowiska. Gabinet zdominowany był przez polityków Narodowej Demokracji, zgadzających się na współpracę z Radą bez wcześniejszej akceptacji takiego posunięcia przez Romana Dmowskiego.

Pomimo dużej ówczesnej popularności endeków w społeczeństwie, rząd ten nie cieszył się poparciem z powodu współpracy z niepopularną i kojarzoną z okupantami Radą. 3 listopada Świeżyński podjął więc próbę odzyskania poparcia społecznego. Miało temu służyć wydanie manifestu „detronizującego” Radę Regencyjną i zaoferowanie współpracy oraz rekonstrukcji rządu lewicy i zwolennikom Józefa Piłsudskiego.

Mało kto był jednak skłonny wikłać się we współpracę z endekami i Radą. Zamach upadł, gdy jeszcze tego samego dnia Rada udzieliła Świeżyńskiemu dymisji, a ten ją przyjął. W miejsce odwołanego rządu powstało prowizorium rządowe Władysława Wróblewskiego.

Nieudany zamach utorował drogę kolejnej uzurpacji władzy zwierzchniej, jaką był Tymczasowy Rząd Ludowy Republiki Polskiej w Lublinie z Ignacym Daszyńskim na czele. Doprowadził do niebezpiecznego stanu, w którym odzyskujące niepodległość państwo polskie de facto pozbawione było Rady Ministrów.

Zobacz również:

https://www.youtube.com/watch?v=QQfM_vH_pC8
https://www.youtube.com/watch?v=f_1AkJ9d58g&t=24s
https://www.youtube.com/watch?v=gx591oq_idE